Οκτώ νέοι Ιρανοί καλλιτέχνες, που ζουν και εργάζονται στην Τεχεράνη, καταθέτουν τη δική τους άποψη για την πολιτική κατάσταση
Γνωρίζοντας ένα «φαινομενικά» διαφορετικό πολιτισμό
Οκτώ νέοι Ιρανοί καλλιτέχνες, που ζουν και εργάζονται στην Τεχεράνη, καταθέτουν τη δική τους άποψη για την πολιτική κατάσταση
Της Σαντρας Bουλγαρη
Σε μια γκαλερί, σχεδόν κρυμμένη, στην οδό Μνησικλέους στον πρώτο όροφο ενός κτιρίου χτισμένο το 1953, βρίσκεται ένας πειραματικός χώρος που άνοιξε μόλις πριν από ένα χρόνο. Εξι μικρά δωμάτια που λειτουργούσαν παλιά, το ένα ως κουρείο, τα υπόλοιπα ως γραφεία εκτελωνιστών και πολιτευτών, συνθέτουν το R53 που πήρε το όνομά του από τη ρετρό εποχή στην οποία χτίστηκε, αναδίδοντας εξαρχής στον επισκέπτη την αίσθηση μιας παλαιομοδίτικης γοητείας. Ατμόσφαιρα που, σαν ανάσα δροσιάς στον χώρο, τονίζουν με την αντίθεση που προκαλούν οι εκθέσεις τις οποίες έως τώρα φιλοξενεί ο χώρος.
Πέρυσι ήταν η παρουσίαση του πρωτοποριακού έργου της Ελληνοϊρανής καλλιτέχνιδος Aphrodite Desiree Navab με τίτλο «She Speaks Farsi Greek» («Μιλάει Φαρσί Ελληνικά»), όπου η ζωγράφος δημιούργησε φωτογραφίες ζωγραφίζοντας στο δέρμα της με κάρβουνο λέξεις όπως «αγάπη» και «τόπος» στα ελληνικά και στα περσικά (φαρσί). Ως δεύτερο σκέλος αυτού του προγράμματος, του οποίου παραγωγός και χορηγός είναι η εταιρεία εικαστικής, αρχιτεκτονικής και πολεοδομικής έρευνας ICCA, έρχεται η φετινή ομαδική έκθεση «Speak Greek Farsi: Sketching Through the Walls» («Μιλά Φαρσί Ελληνικά: Ιχνηλατώντας τα Τείχη των Δογμάτων») που εγκαινιάστηκε πριν από λίγες μέρες και θα διαρκέσει έως τον Φεβρουάριο.
Οκτώ νέοι Ιρανοί καλλιτέχνες, που ζουν και εργάζονται στην Τεχεράνη (οι επτά είναι γυναίκες), καταθέτουν τη δική τους άποψη για την πραγματικότητα που ζουν, δίνοντάς μας την ευκαιρία να γνωρίσουμε έναν πολιτισμό «φαινομενικά» διαφορετικό από τον δικό μας. «Αυτό ήταν και το νόημα του προγράμματος: η ανακάλυψη ομοιοτήτων και διαφορών μεταξύ του ιρανικού με τον ελληνικό, αλλά και άλλους δυτικούς πολιτισμούς», ανέφερε μεταξύ άλλων στην «Κ», στην πρώτη μας επίσκεψη στον χώρο R53, ο Κωνσταντίνος Τσάκωνας, ιδρυτής της ICCA. «Το σημαντικό σε αυτή την έκθεση είναι ότι όλα συμβαίνουν ζωντανά, στην πραγματικότητα που ζουν στο Ιράν και στη δική μας». Μέχρι την ώρα που γραφόταν το κείμενο, μόνο η τριαντάχρονη ζωγράφος Νάγκμε Ασλάνι είχε καταφέρει να έρθει στην Αθήνα, αφού το ταξίδι των υπολοίπων καθυστερούσε η γραφειοκρατία του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών. Σε αυτό το κλίμα, με την αποκάλυψη μιας πολιτικής κατάστασης, αυτής του σύγχρονου Ιράν, αλλά και των απόψεων της νέας γενιάς, ειδικά αυτής των καλλιτεχνών, κύλησε η επίσκεψη της «Κ» στον χώρο.
Ο «Μεγάλος Αλλος»
Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες οι φωτογραφίες της Azadeh Akhlagni με γενικότερο τίτλο «Me, as the other prefers me» στον κεντρικό εκθεσιακό χώρο. Η πατριαρχική ιρανική οικογένεια, τέσσερις μοντέρνες γυναίκες με μαντίλες, δύο Ιρανές με βαλίτσες έτοιμες να φύγουν, στιγμές οικογενειακές με παρούσα την ίδια τη φωτογράφο μέσα στο έργο της. «Ο Μεγάλος Αλλος είναι αυτός που καθορίζει τον τρόπο που ζούμε: Κάτω από την κυριαρχία του, η ζωή δεν είναι παρά μια μάσκα», σημειώνει η Azadeh Akhlagni, καλλιτέχνις που έχει παρουσιάσει φωτογραφίες και ταινίες της σε φεστιβάλ του εξωτερικού, σχολιάζοντας ένα θέμα που την απασχολεί στο καλλιτεχνικό της έργο. Στο ίδιο δωμάτιο με τις φωτογραφίες της, φιλοξενείται ο πίνακας «Working with symbols» της Νάγκμε Ασλάνι, που απεικονίζει τέσσερις γυναίκες, φοιτήτριες, οι οποίες αναζητούν κατεύθυνση σε έναν κόσμο που αλλάζει.
Σαν έκπληξη έρχεται στον χώρο του πρώην κουρείου ο πίνακας του μοναδικού άνδρα καλλιτέχνη της συγκεκριμένης έκθεσης Alireza Bashir Rad «My own private WC», μια γυναίκα με μαντίλα καθισμένη στην τουαλέτα, και εντύπωση προκαλούν τα έργα της Bahar Taheri «A Narration on the Women of My Motherland», μια έγκυος γυναίκα και μια σύγχρονη Ιρανή με τζιν που απεικονίζονται χωρίς κεφάλι και πόδια. «Οι καλλιτέχνες σήμερα στο Ιράν προσπαθούν με τον δικό τους τρόπο να εκφράσουν την κατάσταση που ζουν, τους περιορισμούς οι οποίοι ειρωνικά έχουν προκαλέσει μια μεγαλύτερη άνθηση της τέχνης. Δεν μιλούν, αλλά φωτογραφίζουν, ζωγραφίζουν, γυρίζουν ταινίες».
Εξω πια, στην ταράτσα του R53 με ανοιχτή θέα στην Ακρόπολη, η Νάγκμε Ασλάνι, η οποία για πρώτη φορά εκθέτει έξω από το Ιράν, στέκεται απέναντί μου και φοράει τη μαντίλα της που μέχρι τώρα είχε τυλίξει γύρω της σαν φουλάρι. Ετσι απλά για να μου δείξει: «Να, κοιτάξτε, οι γυναίκες φοράνε αυτό το ύφασμα. Είναι ένας τρόπος που μας έχει επιβληθεί για να κρύβουμε το μυαλό μας, τις σκέψεις μας», λέει, ενώ αμέσως κατεβάζει τη μαντίλα στον λαιμό της και εξηγεί ότι –παρ’ όλα αυτά– τα πράγματα στο Ιράν αν και δύσκολα δεν είναι ακριβώς όπως παρουσιάζονται στη Δύση. «Ελάχιστες γυναίκες φορούν τσαντόρ και είναι καλυμμένες ολόκληρες με μαύρα ρούχα. Σπουδάζουμε και δουλεύουμε όπως οι άνδρες». Κατεβαίνοντας τα σκαλιά για να επιστρέψουμε στον χώρο της έκθεσης, οι φωτογραφίες της Ασλάνι «Untitled-working with symbols» αποκτούν ένα βαθύτερο νόημα. Οικείες εικόνες από κουζίνες σπιτιών με τυπωμένα πάνω τους σήματα που μοιάζουν με οδικά: «Οι γυναίκες στο Ιράν μπορεί να βγήκαν από το σπίτι, αλλά η κουζίνα παραμένει ένας κεντρικός χώρος της ζωής τους, ένα μέρος όπου πλένοντας πιάτα και μαγειρεύοντας μπορούν να σκεφτούν και να πάρουν μεγάλες αποφάσεις…».
|
