Γουόνγκε,
Ζιμπάμπουε
Να ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο ο πρόεδρος της Ζιμπάμπουε,
Ρόμπερτ Μουγκάμπε, καταστρέφει την άλλοτε υπέρχη χώρα:
Μέσα σε μια εβδομάδα που έκανα ρεπορτάζ εδώ
στα κρυφά (κι αυτό γιατί η «διάπραξη» δημοσιογραφίας μπορεί να θεωρηθεί ποινικό
αδίκημα στη Ζιμπαμπουε). Απλοί άνθρωποι μου είπαν ξανά και ξανά ότι η ζωή τους
ηταν καλύτερη υπό το παλιό, ρατσιστικό καθεστώς των λευκών όταν η χώρα λεγόταν
ακόμη Ροδεσία.
«Όταν μετονομάστηκε η χώρα από Ροδεσία σε
Ζιμπάμπουε, ήμασταν κατενθουσιασμένοι», μου είπε ένας άνδρας, ο Κιζίτα, σ’ένα
χωριό με χωμάτινες καλύβες κοντά σ’αυτή την πόλη της δυτικής Ζιμπάμπουε. Και
συνέχισε λέγοντας: «Αλλά δεν είχαμε καταλάβει ότι αυτοί που διώξαμε ήταν καλύτεροι
απ’αυτούς που ανεβάσαμε στην εξουσία και οι οποιοι μας καταδυναστεύουν τώρα».
Θα ήταν καλύτερα αν συνέχιζαν να κυβερνούν
οι λευκοί γιατί θα συνέχιζαν να έρχονται χρήματα. Τα πράγματα ήταν καλύτερα
όταν η χώρα λεγόταν ακόμη Ροδεσία. Τότε μπορούσαμε να βρούμ δουλειά. Τα
προϊόντα στα καταστήματα ήταν φθηνότερα. Τώρα δεν έχουμε ούτε χρήματα ούτε
φαγητό», πρόσθεσε ένας γείτονας, ένας 58χρονος αγρότης ονόματι Αϊζακ.
Αιφνιδιαζόμουν ξανα και ξανά ακούγοντας
Αφρικανούς να νοσταλγούν ένα απάνθρωπο, ρατσιστικό καταπιεστικό καθεστώς όπου
επικρατούσε μια μειοψηφική ελίτ λευκών. Οι μάυροι κάτοικοι της Ζιμπάμπουε,
βλέποντας την έκπληξη μου, μου επισήμαιναν ότι τουλάχιστον εκείνο το καθεστώς
ήταν ικανότερο από το σημερινό απάνθρωπο, καταπιεστικό καθεστώς στο οποίο επικρατεί
η μειοψηφική ελίτ μαυρων που περιβάλλει τον Μουγκάμπε.
Οι άνθρωποι με τους οποίους μίλησα έτρεμαν
για την προσωπική τους ασφάλεια σε περίπτωση που θα αναφερόταν τ’όνομα τους,
πολύ περισσότερο από ό,τι στο παρελθόν. Γι’αυτό αναφέρομαι αόριστα στις τοποθεσίες
και συμφώνησα να παραλείψω τα επίθετά τους.
Ωστόσο, αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι η
Ζιμπάμπουε έχει πάρει την κατιούσα κατά τη διάρκεια των τελευταίων
δεκατιών(μπλονότι έχει σημειωθεί μια κάποια βελτίωση από το 2008, τη χρονιά που
κορυφώθηκε η οικονομική κρίση στη χώρα). Το σύστημα υγείας, όπως και το
εκπαιδευτικό σύστημα που κάποτε ήταν εντυπωσιακά, σήμερα έχουν καταρρακωθεί ενώ
το προσδόκιμο επιβίωσης έχει μειωθεί κατακόρυφα, από την ηλικία των 60 ετών
περίπου που ήταν το 1990 κάπου ανάμεσα στις ηλικίες 36 και 44, ανάλογα ποια
στατιστική λαμβάνει κανείς υπόψη.
Οι δυτικές χώρες έκαναν το λάθος να
επικεντρώσουν τις καταγγελίες του στις καταλήψεις των αγροκτημάτων που ανήκαν
σε λευκούς από τα φιλαράκια του Μουγκάμπε.
Στο χωριό του Κιζίτα, παραδείγματος χάρη,
συνάντησα μια 29χρονη γυναίκα, που βρισκόταν στον έβδομο μήνα της εγκυμοσύνης
της κι έπασχε από ελονοσία. Μαζί με το σύζυγό της χρειάστηκε να διανύσουν με τα
πόδια πάνω από έξι χλμ. για να φτάσουν στην πλησιέστερη κλινική, όπου
διαπιστώθηκε ότι είχε προσβληθεί από τη ν ασθένεια. Εκεί, όμως, της είπαν ότι
δεν θα της χορηγήσουν φάρμακο κατά της ελονοσίας αν δεν καταβάλει 2 δολάρια,
αλλά εκείνη δεν είχε καθόλου χρήματα. Έτσι λοιπόν, ενώ ζαλιζόταν και καιγόταν
απ’τον πυρετό, διενυσε τρεκλίζοντας άλλα έξι χλμ. μέχρι να επιστρέψει άπρακτη
στο σπίτι της.
Έτυχε να έχω επισκεφτεί κι εγώ την κλινική που αρνήθηκε να της δώσει
φάρμακο. Οι νοσοκόμες που εργάζονται εκεί είπαν ότι για να επιβιώνουν
αναγκάζονται να ζητούν αμοιβή για να εξετάσουν τους ασθενείς, για οικογενειακό
προγραμματισμό, για ασφαλείς τοκετούς, με αποτέλεσμα οι φτωχοί χωρικοί να
πεθαίνουν επειδή δεν μπορούν να πληρώσουν.
Επίσης, επισκέφτηκαν κι ένα δημοτικό σχολείο, στο οποίο ο αριθμός των
μαθητών έχει μειωθεί κατακόρυφα επειδή σήμερα είναι ελάχιστοι οι γονείς που
έχουν τη δυνατότητα να δίνουν 36 δολάρια το χρόνο σε δίδακτρα. «Δεν έχουμε
θρανία. Δεν έχουμε καρέκλες. Δεν έχουμε βιβλία», εξήγησε ο διευθυντής που
έτρεμε στην ιδέα ότι μπορεί να κατονομαζόταν.
Σ’ένα άλλα σχολείο, ο υποδιευθυντής δήλωσε με θλίψη ότι οι μαθητές δεν
μπορούν ν’αγοράσουν ούτε στιλό. Είπε σχετικά: «Όταν ένα παιδί γράψει αυτό που
πρέπει δανείζει το στιλό του σ’ενα αλλα».
Η Ζιμπάμπουε είναι μία απ’τις αγαπημένες μου χώρες, καθώς έχει την ευλογία
οι κατοικοί της να είναι φιλικοί, η πανίδα και η χλωρίδα της εκπληκτικές και τα
ποσοστά εγκληματικότητας πολύ χαμηλά.
Αυτή η τραγική κατάσταση που επικρατεί εδώ μπορεί να αναστραφεί αν ο
Μουγκάμπε αναγκαστεί κατόπιν διεθνούς πίεσης, ειδικά από τη Νότια Αφρική, να
πραγματοποιήσει εκλογές με δημοκρατικές διαδικασίες. Η άσκηση παγκόσμιας πίεσης
οδήγησε στην ανατροπή του καταπιεστικού ροδεσιανού καθεστώτος πριν από τρείς
δεκαετίες. Σήμερα, χρειαζόμαστε αντίστοιχη πίεση, τόσο από τις αφρικανικές χώρε
όσο και από τα κράτη της Δύσης, για να απελευθερωθεί αυτή η υπέροχη χώρα από τη
θηλιά που της έχει περάσει ο Μουγκάμπε.
Nicholas D. Kristof
|