Ένας υπεύθυνος εστιατορίου δίνει κρυφά σ΄ έναν εργαζόμενο τρόφιμα για την οικογένειά του· ένας επιστάτης αποφασίζει να παραβλέψει παραβάσεις εργατών· η κοινωνιολόγος Λάιζα Ντόντσον έγραψε ένα βιβλίο για τους ανθρώπους που αντιστέκονται στην «άδικη οικονομία».
Καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στο Βoston College, η Ντόντσον αποφάσισε να ερευνήσει αυτό το είδος της οικονομικής ανυπακοής όταν ο προϊστάμενος ορόφου ενός σούπερ-μάρκετ, από τον οποίο έπαιρνε συνέντευξη για τις δυσκολίες των εργαζομένων τους οποίους επέβλεπε, τη ρώτησε, «Δεν θέλετε να μάθετε τι επιπτώσεις έχει αυτό και σε μένα;». Και της μίλησε για την αδικία που αισθάνεται ότι διαπράττεται όταν εκείνος, ως προϊστάμενος, βγάζει αρκετά για να ζει άνετα, ενώ επιβλέπει εργάτες που δεν μπορούν να ζήσουν τις οικογένειές τους με τα χρήματα που κερδίζουν. Αυτή η ανισότητα, της είπε, τον κάνει να αισθάνεται συνεργός σ΄ ένα άδικο σύστημα, το οποίο αμείβει σκληρά εργαζόμενους ανθρώπους με χρήματα που δεν αρκούν για να καλύψουν τις στοιχειώδεις ανάγκες τους.

Η Ντόντσον, η οποία υπήρξε συνδικαλίστρια, μαία και διευθύντρια της Διεύθυνσης Γυναικείας Υγείας της Πολιτείας της Μασαχουσέτης, πριν γίνει καθηγήτρια Κοινωνιολογίας, μίλησε για το θέμα αυτό και με άλλους προϊσταμένους εργαζομένων με χαμηλές αμοιβές και διαπίστωσε ότι πολλοί αισθάνονται την ίδια δυσφορία. Και ότι εξίσου πολλοί βρήκαν τρόπους για να υπονομεύουν το σύστημα και να δίνουν κρυφά στους εργαζομένους επιπλέον χρήματα, τρόφιμα ή τον χρόνο που χρειάζονται για να φροντίσουν τα άρρωστα παιδιά τους. Έκριναν ότι, εφόσον επιβλέπουν εργαζομένους που αδικούνται- οι οποίοι αμείβονται με εξευτελιστικές αμοιβές ή υποχρεώνονται να ακολουθούν άκαμπτα ωράρια που τους εμποδίζουν να φροντίζουν τις οικογένειές τους-, υπηρετούν άμεσα το άδικο σύστημα και είναι γι΄ αυτό ηθικά υποχρεωμένοι να δράσουν.

Στο καινούργιο βιβλίο της με τίτλο «Η ηθική αντίσταση: Πώς απλοί Αμερικανοί ανατρέπουν μια άδικη οικονομία», η Ντόντσον χαρακτηρίζει τη συμπεριφορά αυτή «οικονομική ανυπακοή», προερχόμενη από την αμερικανική παράδοση της πολιτικής ανυπακοής. Όμως συναντά αντιδράσεις. Μερικοί υποστηρίζουν πως προϊστάμενοι όπως αυτός του σούπερ-μάρκετ, εξαπατούν τους εργοδότες τους, τις εταιρείες που τους απασχολούν. «Πρόκειται για πράξεις κλοπής, ωστόσο η κ. Ντόντσον τις περιγράφει ως ηθικές και ενάρετες», έγραψε ένας αναγνώστης. «Είναι άλλο να βλέπω κάποιον που έχει ανάγκη και να ανοίγω το πορτοφόλι μου και άλλο να καλύπτω αυτή την ανάγκη δίνοντας κάτι που έκλεψα από τον γείτονά μου».

Ο υπότιτλος περί «άδικης οικονομίας» κάνει σαφή τη θέση της ίδιας της Ντόντσον στο θέμα, όμως η συγγραφέας πιστεύει ότι είναι σημαντικό να γίνει στις ΗΠΑ αυτή η συζήτηση: «Ποια είναι εδώ η μεγαλύτερη αδικία; Το ότι παραβιάζεις έναν κανονισμό ή δίνεις στα κρυφά λίγα τρόφιμα ή το ότι έχουμε δεκάδες χιλιάδες παιδιά και οικογενειάρχες που εργάζονται όσο πιο σκληρά μπορούν και δεν έχουν τη δυνατότητα να ζήσουν την οικογένειά τους;».