Τεράστια μπόνους, υπέρογκες αμοιβές, άγρια κερδοσκοπία:
έναν χρόνο μετά τη σωτηρία τους με τα χρήματα των φορολογουμένων, οι τράπεζες επανέρχονται στις γνωστές πρακτικές τους.

O πρόεδρος της αμερικανικής Επιτροπής για τη διερεύνηση της χρηματοπιστωτικής κρίσης Φιλ Αγγελίδης είναι ήπιος άνθρωπος. Ακούγοντας όμως τους τέσσερις «Ιππότες της Αποκάλυψης» να επιρρίπτουν τις ευθύνες για την κρίση στον απρόβλεπτο μηχανισμό της οικονομικής δραστηριότητας, ο γιος των Ελλήνων μεταναστών στην Καλιφόρνια δεν μπόρεσε να συγκρατηθεί. «Μη μιλάτε για πράξεις του Θεού», είπε στον πρόεδρο της Goldman Sachs Λόιντ Μπλάνκφεϊν, που κατέθετε τον περασμένο μήνα ενώπιον της Επιτροπής μαζί με τους ομολόγους του από την JΡΜorgan, τη Μorgan Stanley και την Βank of Αmerica. «Η κρίση είναι αποτέλεσμα ενεργειών στις οποίες προέβησαν άνδρες και γυναίκες».

Ο Αγγελίδης εξέφραζε οργή κατά των τραπεζιτών, την οποία συμμερίζεται μεγάλο μέρος της παγκόσμιας κοινής γνώμης. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση, 80% των Γάλλων και 73% των Βρετανών θεωρούν ότι οι τραπεζίτες δεν αποκόμισαν διδάγματα από την κρίση. Στην Ισλανδία, οι πολίτες θα κληθούν στις 6 Μαρτίου να αποφασίσουν με δημοψήφισμα αν δέχονται να ρυθμιστεί με δικά τους χρήματα το χρέος των 3,8 δισ. ευρώ που άφησε η τράπεζα Ιcesave όταν χρεοκόπησε. Και αυτό, την ώρα που οι μεγάλες τράπεζες ανακοινώνουν κέρδη ρεκόρ. Τα κέρδη της Goldman Sachs για το 2009 έφτασαν τα 13,3 δισ. δολάρια, έξι φορές μεγαλύτερα από εκείνα του 2008! Το ίδιο συμβαίνει στην Ευρώπη, με την Deutsche Βank, τη Santander και την ΒΝΡ Ρaribas. Αυτά τα τεράστια κέρδη συνοδεύονται από την επιστροφή των μπόνους: οι χρηματιστές του Παρισιού εισέπραξαν πέρυσι γύρω στο 1 δισ. ευρώ, ενώ τα μπόνους που δόθηκαν στο Σίτυ υπολογίζονται σε 5,7- 6,9 δισ. ευρώ. Η πιο γενναιόδωρη είναι η Goldman Sachs (πάντα η Goldman Sachs), που μοιράζει κάθε χρόνο στους υπαλλήλους της 370.000 ευρώ.

Η οικονομία έγινε και πάλι καζίνο. Και οι κυβερνήσεις δεν μοιάζουν διατεθειμένες να λάβουν μέτρα για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα. Ο διαχωρισμός των τραπεζικών δραστηριοτήτων που ανακοινώθηκε στην Αμερική δεν έχει αρχίσει. Ο φόρος στις συναλλαγές παραμένει θεωρητικό σχήμα. Μπροστά στο αδιέξοδο, κάποιοι προτείνουν ριζοσπαστικές λύσεις. Ο ανθρωπολόγος και πρώην χρηματιστής Πολ Ζοριόν, για παράδειγμα, προτείνει να απαγορευθούν τα στοιχήματα στις διακυμάνσεις των τιμών. «Αν στην αρχή τα διάφορα χρηματοπιστωτικά προϊόντα χρησίμευαν για την προστασία από τις διακυμάνσεις», λέει στο περιοδικό Λ΄Εξπρές, «σήμερα επιτρέπουν στους μεσάζοντες να κερδοσκοπούν και να κερδίζουν χρήματα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αποσταθεροποιείται το σύστημα».

Ο ιστορικός Ζακ Ζυλιάρ, που αρθρογραφεί στον Νουβέλ Ομπζερβατέρ, προχωρεί ακόμη περισσότερο. «Αφού οι περισσότερες τράπεζες εγκατέλειψαν την πρωταρχική τους αποστολή», τονίζει, «καιρός να προχωρήσουμε στην, έστω μερική, εθνικοποίησή τους». Ως τιμωρία, ως προειδοποίηση, ως άμυνα.

  Του Μιχάλη Μητσού