Όταν έχεις...
... φτάσει στον πάτο, δεν σου μένει παρά να ξεκινήσεις πάλι από το μηδέν. Αυτό ακριβώς έκαναν οι κάτοικοι μιας φτωχογειτονιάς της Βραζιλίας, με τη βοήθεια ενός εμπνευσμένου παπά.

Το Μόντε ντε Λιχάο..,
... το βουνό με τα σκουπίδια, ήταν μια χωματερή. Εκεί βρισκόταν η φαβέλα, η φτωχογειτονιά της Φορταλέζα, στη Βορειοανατολική Βραζιλία. Κι εκεί προσγειώθηκε το 1983 ο Ζοακίμ Μέλο, ανάμεσα σε νέους και γέρους, γυναίκες και παιδιά, που ζούσαν στα «σύνορα της ανθρωπιάς». Αυτός ο τόπος θα του άλλαζε τη ζωή. Μια φαβέλα χωρίς νερό, χωρίς ηλεκτρικό, χωρίς αποχετεύσεις, χωρίς συγκοινωνίες. Ο δήμαρχος της Φορταλέζα εξόριζε εκεί τους φτωχούς από το κέντρο της πόλης του για να μην τρομάζουν οι τουρίστες. Οι πλημμύρες παράσερναν τα καταλύματά τους τον χειμώνα κι εκείνοι τα ξανάστηναν κάθε χρόνο.

Ο νεαρός...
... Ζοακίμ, εμπνευσμένος από τη θεολογία της απελευθέρωσης, αυτό το κίνημα των απλών κληρικών που στη Λατινική Αμερική υπερασπίστηκαν τους φτωχούς από την εκμετάλλευση και τις δικτατορίες, πήρε στα χέρια του την κατάσταση. Ίδρυσε στη φαβέλα την πρώτη κοινοτική τράπεζα της Βραζιλίας, που σύντομα έγινε απαραίτητο εργαλείο για την οικονομική ανάπτυξη του συνοικισμού. «Όλα άρχισαν βάζοντας ένα πολύ απλό ερώτημα», εξηγεί στη δημοσιογράφο Ανιές Ρουσό ο Ζοακίμ. «Γιατί είμαστε φτωχοί; Τι έχουν οι πλούσιοι που δεν έχουμε εμείς;». Έτσι οδηγήθηκε στη δημιουργία ενός τοπικού νομίσματος, του πάλμας, για τις εμπορικές συναλλαγές στον συνοικισμό. Η τράπεζα ξεκίνησε με αρχικό κεφάλαιο περίπου 600 ευρώ. Κι άρχισε αμέσως να δίνει δάνεια με πολύ χαμηλό τόκο. Πέρυσι έδωσε 910 επιχειρηματικά και 1.200 καταναλωτικά δάνεια. Το τοπικό εμπόριο έχει αυξηθεί 30%. Και το 93% των αγορών των κατοίκων γίνεται στο εσωτερικό του συνοικισμού. Η δραστηριότητα της Τράπεζας Πάλμας έδωσε ζωή στην τοπική οικονομία και δημιούργησε 2.000 θέσεις εργασίας στη φτωχογειτονιά.

Η ιδέα...
... του Ζοακίμ είχε τόση επιτυχία που γρήγορα βρήκε μιμητές. Από το 2003, ο Ζοακίμ Μέλο διευθύνει το Ινστιτούτο Πάλμας, που στόχος του είναι να διαδώσει τις ιδέες που εφάρμοσε στη φαβέλα της Φορταλέζα. Άλλες 47 τέτοιες κοινοτικές τράπεζες έχουν ξεφυτρώσει στη Βραζιλία. Και 3.600 στη Βενεζουέλα. Μια συνεργασία με τη Λαϊκή Τράπεζα της Βραζιλίας, που εγκαινιάστηκε από τον ίδιο τον πρόεδρο Λούλα, διεύρυνε τις δραστηριότητες της Τράπεζας Πάλμας και σε άλλες φτωχές συνοικίες, όπου οι παραδοσιακές τράπεζες διστάζουν να εγκατασταθούν. Σήμερα, το χαρτοφυλάκιο της «τράπεζας των φτωχών» ξεπερνάει τα 800.000 ευρώ. Το νόμισμά της αναγνωρίζεται από το επίσημο κράτος και έχει αντίκρυσμα στο εθνικό νόμισμα. Το όνειρο του Ζοακίμ- που έγραψε τις εμπειρίες του στο βιβλίο «Βίβα φαβέλα: Όταν οι φτωχοί παίρνουν την τύχη τους στα χέρια τους» - είναι να ιδρύσει τη χιλιοστή κοινοτική τράπεζα στη Βραζιλία την προσεχή χρονιά. Γιατί, όπως λέει, «ό,τι είναι καλό, πρέπει να επαναλαμβάνεται, για να μην ξεχνιέται».