Ο αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ανώτατος πνευματικός ηγέτης του Ιράν, ολοκλήρωσε το διάγγελμα του στις 19 Ιουνίου με δάκρυα στα μάτια, επικαλούμενος το όνομα ενός εξαφανισμένου προφήτη των σιιτών προκειμένου να υποστηρίξει ότι η κυβέρνηση του δέχθηκε επίθεση από δυνάμεις του κακού που είχαν στόχο να κατστρέψουν τη νόμιμη ισλαμική κυβέρνηση.

            Ασκώντας κριτική στην κυβέρνηση ο αρχηγός της αντιπολίτευσης, Μιρ Χουσεΐν Μουσαβί, απαίτησε την απονομή δικαοσύνης σύμφωνα με τις επιταγές του Κορανίου και προέτρψε τους οπαδούς του να ανεβούν στις στέγες των σπιτιών τους τη νύχτα και να φωνάξουν «ο Θεός είναι μεγάλος».

            Αγωνιζόμενες να ανακτήσουν τον έλεγχο στους δρόμους του Ιράν, τόσο η κυβέρνηση όσο και η αντιπολίτευση επιστρατεύουν θρησκευτικά σύμβολα και παραβολές για να παρουσιασούν ευατούς ως υποστηρικτές του ιδεώδους ενός δίκαιου ισλαμικού κράτους.

            Αυτός ο αγώνας ενδέχεται να αποτελέσει το βασικό μοχλό πιέσης στη μάχη για το ποιός θα κατακτήσει την καρδιά και την ψυχή των απλών ιρανών πολιτών, επειδή η Ισλαμική Επανάσταση, από το ξεκίνημά της, διακήρυσσε ότι αγωνιζόταν ενάντια στο κακό. Εάν η κυβέρνηση αποτύχει να αποδείξει ότι είναι δίκαιη, ειδικά με το να χρησιμοποιεί βία ενάντια στους πολίτες της, διακινδυνεύει να επιτρέψει στην αντιπολίτευση να ενδυθεί εκείνη το μανδύα της ισλαμικής αρετής.

            Αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία όμως είναι ότι το αποτέλεσμα ίσως καθορίσει την υποστήριξη που απολαμβάνει η κυβέρνηση από τους φανατικούς ισλαμιστές που σχηματίζουν τη ραχοκοκαλιά των ενόπλων δυνάμεων. Ειδικοί σε θέματα του Ιράν προβλέπουν ότι τα επίπεδα της βίας την επόμενη εβδομάδα θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στη διελυστίνδα οικειοποίησης του Ισλάμ.

            Η έναρξη της σιιτικής πίστης ανάγεται στο θάνατο του Χουσεΐν του εγγονού του προφήτη Μωάμεθ. Η δολοφονία του στα χέρια μιας πολύ ισχυρότερης δύναμης το 680, έχει διαποτίσει τη σιιτική πίστη με το αίσθημα του αουτσάιντερ. Συνεπώς, και οι δύο παρατάξεις στο Ιράν περιγράφουν εαυτούς ως έτοιμους να μαρτυρήσουν για τον ιερό σκοπό τους – ο αγιατολάχ Χαμενεΐ το υποστήριξε στο κήρυγμά του και ο κ. Μουσαβί φέρεται να έχει πει ότι είναι κι εκείνος πρόθυμος να θυσιάσει τη ζωή του.

            Τα επιχειρήματα και των δύο πλευρών παραμένουν εντός των στενών ορίων του Ισλάμ, με την αντιπολίτευση να χρησιμοποιεί επιδέξια το πράσινο χρώμα, το χρώμα του Ισλαμ και της οικογένειας του προφήτη, ως σύμβλο ότι οι διαμαρτυρίες της πηγάζουν από τη πίστη. Και οι δύο πλευρές ισχυρίζονται ότι είναι οι αληθινοί διάδοχοι του αξιοσέβαστου πατριάρχη της Επανάστασης, του αγιατολάχ Ρουχολάχ Χομεϊνί, στην προσπάθεια τους να εφαρμόσουν τις αρχές του Ισλάμ.

            Στην κριτική που εξαπέλυσε στις 21 Ιουνίου ο κ. Μουσαβί απέφυγε να κάνει οποιαδήποτε ευθεία επίθεση εναντίον του ανώτατου πνευματικού ηγέτη, επιλέγοντας μόνο να πει ότι η κυβέρνηση εξαπάτησε το λαό με τα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών της 12^ηςΙουνίου.

            «Κάθε μουσουλμάνος κατανοεί ότι όποιος μπορεί και ψεύδεται κατά τέτοιο τρόπο δεν είναι δίκαιος», αναφέρει ο καθηγητής Καντιβάρ του Πανεπιστημίου Ντιουκ, ο οποίος διετέλεσε ανώτατος σύμβουλος του προηγούμενου μεταρρυθμιστή προέδρου, Χαταμί. «Βασική προϋπόθεση για να είναι κανείς εξαιρετικός ηγέτης είναι να είναι δίκαιος. Η δικαιοσύνη αποτελεί σημείο – κλειδί στο Ισλάμ».

            Η επιχειρηματολογία του αγιατολάχ Χαμενεΐ, όπως την εξέθεσε στο κήρυγμα του της 19^ηςΙουνίου, είναι ότι εκείνος είναι ο πνευματικός καθοδηγητής και όποιος τον αμφισβητεί, αμφισβητεί το ίδιο το Ισλάμ.

            Σύμφωνα με τους αναλυτές, ο Χαμενεΐ ίσως έχει βραχυπρόθεσμα το πιο ισχυρό επιχείρημα, η συνεχιζόμενη όμως βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων θα αποβεί εις βάρος του.

            «Η καθεμιά πλευρά φωτογραφίζει την άλλη ως υπεύθυνη για τη βία», αναφέρει ο Σαΐντ Α. Αρτζομάντ, καθηγητής κοινωνιολογίας στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης στο Στόουνι Μπρούκ, προσθέτοντας ότι η αντιπολίτευση δεν μπορούσε να χαρακτηρίσει τον αγιατολάχ Χαμενεΐ δικτάτορα. Από την άλλη πλευρά, κάθε φορά που κάποιος στο Ιράν ανοίγει μια ιστοσελίδα και αντικρύζει τις εικόνες της νεαρής κοπέλας που πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια διαδήλωσης, οι ισχυρισμοί της κυβέρνησης περί ηθικής αποδυναμώνονται.

            Η δύναμη των εκδηλώσεων διαμαρτυρίας είναι ότι παρέμειναν εντός των θρησκευτικών πλαισίων, τονίζει η Ροξάν Βαρζί, καθηγήτρια ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Ιρβάιν, η οποία έχει μελετήσει τον τρόπο που η κυβέρνηση αναπτύσσει την ιδεολογία της.

            «Ήταν ευκολότερο να παίξουν το παιχνίδι του άπιστου απέναντι στο δίκαιο πολίτη», υποστηρίζει η κ. Βαρζί, όμως το αντιπολιτευτικό κίνημα υιοθέτησε ολόκληρη την ισλαμική διακήρυξη. «Δεν μπορεί κανείς σε καμία περίπτωση να το χαρακτηρίσει αντι – ισλαμικό, ακόμα και για εκείνους που επιλέγουν κοσμικές πρακτικές. Επειδή έχουν διατηρήσει αυτή την εσωτερική δομή, είναι δύσκολο για την κυβέρνηση να αιτιολογήσει έναν αυστηρότερο έλεγχό τους».

Neil MacFarquhar