NΟΥΕΒΟ ΛΑΡΕΝΤΟ, Μεξικό – Τα απομεινάρια των βίαιων ημερών του Νουέβο Λαρέδο είναι ακόμα εμφανή στους δρόμους του. Οι τρύπες από  τις σφαίρες και οι καταστροφές από τις χειροβομβίδες θυμίζουν την πείοδο που οι λαθρέμποροι επιδείκνυαν τη δύναμη τους.

            Οι δρόμοι είναι γεμάτοι κλειστά καταστήματα που οι έμποροι είχαν εγκαταλείψει από τις μέρες των βιαιοπραγίων και τα πεζοδρόμια, μέχρι να τα βγάλει η κυβέρνηση πριν από μερικές εβδομάδες, ήταν φορτωμένα με μνήματα αφιερωμένα στη Σάντα Μουέρτε, την αγία του θανάτου.

            Αυτό που είναι αξιοσημείωτο όμως τώρα στο Νουέβο Λαρέδο, είναι η σχετική ηρεμία που επικρατεί στη συνοριακή αυτή πόλη.

            Η πολιτεία Ταμαουλίπας, όπου βρίσκεται το Νουέβο Λαρέδο, ήταν κάποτε το επίκεντρο του πολέμου των ναρκωτικών που μαστίζει τη χώρα. Η μάχη όμως έχει μεταφερθεί πλέον δυτικότερα κατά μήκος των συνόρων Μεξικού και ΗΠΑ σε πόλεις όπως το Σιουδάδ Χουαρέζ και η Τιχουάνα.

            Η μεταμόρφωση του Νουέβο Λαρέδο από εμπόλεμη ζώνη σε κανονική πόλη δεν είναι όμως έτσι όπως φαίνεται.Το οργανωμένο έγκλημα έχει μεταμορφωθεί και αυτό. Οι λαθρέμπορεοι δρούν ακόμα στην  περιοχή, όμως πλέον είναι πιο διακριτικοί.

            Αυτή η εύθραστη ειρήνη είναι ίσως το πιο αισιόδοξο αποτέλεσμα στο οποίο το Μεξικό μπορεί να ελπίζει και το Νουέβο λαρέδο ίσως μας δίνει μια γεύση από το μέλλον της. Οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης αναγνωρίζουν πως ο ρεαλιστικός στόχος τους δεν είναι να εξαλείψουν τους παρανόμους αλλά να τους αποδυναμώσουν σε σημείο που να μπορεί να συνεχιστεί κανονικά η καθημερινή ζωή των πολιτών.

            Η κυβέρνηση συγκέντρωσε μεγάλο αριθμό στρατιωτών στο Νουεβο Λαρέδο. Ο στρατός εγκαταστάθηκε σε διάφορα σημεία της πόλης και ανέλαβε το έργο της αστυνομίας, η οποία θεωρούνταν πλέον ένα διεφθαρμένο παράρτημα των καρτέλ.

            Όμως ο στρατός εδώ δεν νίκησε τους λαθρέμπορους συλλαμβάνοντας τους και διακόπτοντας το εμπόριο. Αντιθέτως, αξιωματούχοι και από τις δύο πλευρές των συνόρων λένε πως ο βίαιος και μακροσκελής αυτός πόλεμος μεταξύ των καρτέλ τελείωσε όταν η μία πλευρά , το καρτέλ του Κόλπου, νίκησε το καρτέλ της Σιναλόα και εδραίωσε την κυριαρχία της.

Ταλαντευόμενες συμμαχίες

            «Δεν θα γυρίσω ποτέ πίσω» δηλώνει ο Ομέρο Βιγιαρεάλ, ένας πρώην ομοσπονδιακός αστυνομικός που ερευνούσε τα καρτέλ.

            Ο Βιγιαρεάλ μας μίλησε σε ένα ιταλικό εστιατόριο από την άλλη πλευρά των συνόρων, στο Λαρέδο του Τέξας, με τη γυναίκα του Ντόρα στο πλευρό του. Έφυγαν από το Νουέβο Λαρέδο το 2005 όταν δύο από τους γιούς τους και οι δύο στα 20 τους, απήχθησαν από οπλισμένους άντρες. Από τότε δεν έχουν ξανακούσει για αυτούς.

            Ο Βιγιαρεάλ δεν γνωρίζει ακριβώς το γιατί επέλεξαν τους γιούς του, όμως παραδέχεται πως ο ίδιος, όπως και πολλοί άλλι αστυνομικοί, δεχόταν χρήματα από τα καρτέλ για να κάνει τα στραβά μάτια. Τονίζει τη διαφορά μεταξύ του να παίρνεις χρήματα για να μη μιλήσεις και να μην κάνεις τίποτα και των αμοιβών που έπαιρναν πολλοί άλλοι αστυνομικοί –και συνεχίζουν να παίρνουν- για να κάνουν οι ίδιοι παράνομες πράξεις.

            Σύμφωνα με τον Βιγιαρεάλ, οι λαθρέμποροι δρούν ακόμα αλλά με περισσότερη μυστικότητα πλέον. Τις τελευταίες εβδομάδες, από τις γέφυρες που συνδέουν το Λαρέδο με το Νουέβο Λαρέδο έχουν διακίνηθεί σχεδόν τρείς τόνοι μαριχουάνας και κοκαΐνης προς τα βόρεια και κιβώτια με όπλα και πυρομαχικά προς τα νότια.

            Ο Βιγιαρεάλ έχει γίνει μέλος μιας ομάδας που ονομάζεται «Οι Αγνοούμενοι του Λαρέδο» σε μία προσπάθεια να ανακαλύψει τι έγινε με τους γιούς του.

            Οι εξαφανίσεις ήταν σχεδόν καθημερινό φαινόμενο εκείνες τις μέρες και η αστυνομία πολλές φορές συνεργαζόταν με τους κακοποιούς, εξηγεί ο Βιγιαρεάλ. «Τα καρτέλ τηλεφωνούσαν στην αστυνομία και έλεγαν πως ψάχνουν κάποιον», αναφέρει. «Η αστυνομία έβριδκε το άτομο αυτό και το παρέδιδε στα καρτέλ, που το απήγαγαν».

            Κάποιοι αστυνομικοί λένε πωε το καρτέλ του Κόλπου που υποστηρίζεται από μια περιβόητη παραστρατιωτική ομάδα, τους Ζέτας έχει νικήσει οριστικά το καρτέλ της Σιναλόα.

            Αλλοι πιστεύουν ότι η παύση των εχθροπραξιών οφείλεται σε μία συμφωνία που έγινε, στην οποία το καρτέλ της Σιναλόα συμφώνησε να πληρώνει κάτι σαν διαμετακομιστικό φόρο για τα ναρκωτικά που περνάει από την Ταμαουλίπας. Οι Ζέτας από την άλλη, έχουν επωφεληθεί από τις τελευταίες εξελίξεις και είναι πλέον πιο ισχυροί από ποτέ.

Τα βουβά ΜΜΕ

Εδώ και πολύ καιρό, οι δημοσιογράφοι σταμάτησαν να καλύπτουν βίαια γεγονότα που σχετίζονται με το εμπόριο ναρκωτικών στις γειτονιές τους.

Ούτε τώρα αναφέρονται σε αυτά πρότι τα πράγματα έχουν πλέον ηρεμήσει.

«Έχουμε αυτολογοκριθεί», εξηγεί ένας συντάκτης μιας εφημερίδας του Νουέβο Λαρέδο, που μίλησε ανώνυμα για να μην προκαλέσει τις συμμορίες. «Βρισκόμαστε στο στόμα του λύκου».

Ο ίδιος συντάκτης δηλώνει ότι οι μεγαλέμποροι δεν επικοινωνούν με τις εφημερίδες τόσο συχνά όσο παλιά, που δίνανε «συμβουλές» σχετικά με το τι πρέπει να τυπωθεί και τι όχι. Όμως συνεχίζουν να δρουν στο παρασκήνιο στέλνοντας περιστασιακά απειλές για να κρατήσουν φιμωμένα τα ΜΜΕ.

Η φιλανθρωπία του παρανόμου

            Την ημέρα του Παιδιού το 2004, κοντέινερ γεμάτα φαγητό και δώρα έφθασαν έξω από το ορφανοτροφείο που η Γκουανταλούπε Καρμόνα ντε Γκονζάλεζ διευθύνει στα περίχωρα της πόλης.

            Ακόμα και όταν έμαθε πως η δωρεά είχε σταλεί από έναν από τους πιο διαβόητους μεγαλέμπορους της περιοχής η Καρμόνα ήταν ευγνώμων. «Τα δώρα δεν ήταν για μένα», λέει. «Ήταν για τα παιδιά που δεν έχουν τίποτα».

            Ο δωρητής ήταν ο Οσιέλ Καρντένας, που βρισκόταν σε μια μεξικανική φυλακή εκείνο το καιρό, με την κατηγορία πως ήταν ο αρχηγός του καρτέλ του Κόλπου, που είχε δραστηριότητα στο Νουέβο Λαρέδο.

            Ο Καρντένας τελικά εκδόθηκε στις Ηνωμένες πολιτείες, οπου περιμένει να δικαστεί για λαθρεμπόριο ναρκωτικών. Το κενό λέγεται ότι έχουν καλύψει τώρα οι Ζέτας, πρώην στρατιωτικοί.

            Ο προστάτης της τώρα είναι η κυβέρνηση, της οποίας η βοήθεια υποστηρίζει η Καρμόνα ειναι καλοδεχούμενη. Όσο για τον πρώην προστάτη της, λέει πως δεν τον ήξερε ποτέ προσωπικά, όμως εκτίμησε τη χειρονομία του και προσεύχεται για αυτόν. «Όλοι έχουμε αμαρτήσει», υπογραμμίζει.

Η κακή φήμη δεν φεύγει.

            Η βία στο Νουέβο Λαρέδο μπορεί να έχει περιοριστεί ωστόσο η φήμη της συνοριακής αυτής πόλης δεν έχει αλλάξει. Αυτό κάνει επιχειρηματίες όπως ο Τζακ Σάνεσον που πουλάει μεξικάνικα κειμήλια (ή μαλλον προσπαθεί να πουλήσει), να αγανακτούν. Λέει πως τα καρτέλ ποτέ δεν πείραζαν το μαγαζί του. Όμως συνεχίζουν να συλλέγουν προστασία απο τα καταστήματα. Για παράδειγμα οι πειρατικές ταινίες που πωλούνται στην πόλη έχουν τη σφραγίδα της ομάδας που τις παράγει.

            Πολλές ταινίες έχουν τη φωτογραφία ενός χρυσού Χάμερ, το οποίο αναφέρεται σύμφωνα με τις Αρχές στον «Ελ Χάμερ», έναν από τους ηγέτες των Ζέτας στην περιοχή που συνελήφθη το 2008.

            «Υπάρχει ψύχωση», ισχυρίζεται ο Σάνεσον για το φόβο μήπως οι Αμερικανοί περάσουν τα σύνορα και πάνε στο Νουέβο Λαρέδο. «Δεν αρνούμαι πως διανύσαμε μια κακή περίοδο. Δεν θα πω ότι δεν ήμασταν στο επίκεντρο του πολέμου αυτού. Ήμασταν. Αλλά δεν πρέπει να μας μείνει αυτή η κακή φήμη. Είχαμε μια κακή πείοδο, αλλά αυτή έχει πια περάσει».

Marc Lacey