ΜΟΣΧΑ – Οι σκληροπυρηνικές τοποθετήσεις του νέου υπ. Εξωτερικών του Ισραήλ, Αβιγκντόρ Λίμπερμαν, έχουν προκαλέσει ανησυχία στην κυβέρνηση Ομπάμα. Στη Μόσχα, όμως, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Ο κ. Λίμπερμαν είναι ένας μετανάστης από την πρώην ΕΣΣΔ και η θερμή υποδοχή που του επιφύλαξαν υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι σαν τον Πούτιν, όταν επισκέφθηκε πρόσφατα τη Ρωσία, μπορεί να είναι ενδεικτική των όσων θα ακολουθήσουν.

            Μπορεί, βέβαια, η μεγάλη αυτή εγκαρδιότητα να οφειλόταν απλώς στις αβροφροσύνες που συνηθίζονται μπροστά στις κάμερες. Δείχνει όμως ότι Ισραήλ και Ρωσία επιχειρούν να συμπλεύσουν στα άγρια ποτάμια της ταραγμένης Μέσης Ανατολής – κυρίως ως προς την ισραηλινό-παλαιστινιακή διένεξη και το Ιράν, όπου οι θυελλώδεις εκλογές και οι διαδηλώσεις υπογραμμίζουν τις εντάσεις που κυριαρχούν στην περιοχή

            Η νέα ισραηλινή κυβέρνηση έχει εκφράσει τις επιφυλάξεις της σχετικά με τη νέα πολιτική του προέδρου Ομπάμα στους δύο προαναφερθέντες τομείς. Έτσι, το ταξίδι του Λίμπερμαν θα μπορούσε να ερμηνευθεί και ως κίνηση στρατηγικής – μια προειδοποίηση ότι το Ισραήλ μπορεί να απομακρυνθεί από τις ΗΠΑ και να ζητήσει την υποστήριξη της Μόσχας.

            Ακόμη όμως και αν πρόκειται για μπλόφα, η στροφή προς τη Ρωσία, η οποία από τη πλευρά της επιδιώκει να αυξήσει την επιρροή της στη Μέση Ανατολή, έρχεται να προστεθεί σε μια ολόκληρη λίστα από αλλαγές που βρίσκονται σε εξέλιξη στην περιοχή. Αλλαγές που συνδέονται με τις παροτρύνσεις του κ. Ομπάμα για βελτίωση, μέσω της διπλωματίας, των σχέσεων με τον αραβικό και το μουσουλμανικό κόσμο, και με τις πιέσεις που άσκησε ο αμερικανός πρόεδρος στο Ισραήλ, να σταματήσει τους εποικισμούς στη Δυτική Όχθη.

            Ο κ. Λίμπερμαν επισήμανε ότι δεν θα ήθελε μια χαλάρωση της θεμελιώδους σχέσης που διατηρεί το Ισραήλ με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

            Οι κινήσεις των τελευταίων εβδομάδων, ωστόσο, δείχνουν να κρύβουν πολλές παρασκηνιακές διαπραγματευσείς. Η κυβέρνηση Ομπάμα, η οποία τάσσεται υπέρ των διπλωματικών λύσεων από τη μία, και η νέα πολμπχαρής κυβέρνηση της Ιερουσαλήμ από την άλλη, προσπαθούν η κάθε μία να διερευνήσει τις προθέσεις της άλλης, για να προετοιμάσουν τις νέες ισορροπίες δυνάμεων.

            Το Κρεμλίνο ελπίζει να επωφεληθεί από τις ανακατατάξεις για να ανακτήσει την επιρροή του στη Μέση Ανατολή και να αποτελέσει αντίπαλο πόλο στην αμερικανική κυριαρχία. Αν οι σχέσεις του με Ισραηλινούς και Άραβες είναι εξίσου καλές, τότε μπορεί πιο εύκολα να εμφανιστεί ως ικανός διαμεσολαβητής. Σκοπεύει επίσης να φιλοξενήσει μια ειρηνευτική διάσκεψη για την Μ.Ανατολή στη Μόσχα.

            Εδώ, στη ρωσική πρωτεύουσα, ο κ. Λίμπερμαν δημιούργησε πολύ θετική εντύπωση, καθώς όχι μόνο μίλησε στα ρώσικα, αλλά φάνηκε να γνωρίζει και τη γλώσσα της ρωσικής ηγεσίας. Και οι δύο πλευρές – ρώσικη και ισραηλινή – πιστεύουν σε μια αυστηρή εφαρμογή της κρατικής ισχύος. Επίσης, συμφωνούν στις εθνικιστηκές τοποθετήσεις τους, αλλά και στη βούληση να δράσουν ενάντια στον ισλαμικό εξτρεμισμό με τρόπους που μπορεί να φαντάζουν υπερβολικοί στη Δύση.

            Η Τατιάνα Α. Καράσοβα, επικεφαλής του τμήματος του Ινστιτούτου Ανατολικών Σπουδών της Μόσχας, πιστεύει ότι οι κ. Πούτιν και Λίμπερμαν έχουν κάτι κοινό, καθώς είναι και οι δύο «γκοσουνταρβένικς» -ρωσικός όρος που προέρχεται από το κράτος ή την κυβέρνηση και υποδηλώνει αυτόν που θέλει να ασκεί κρατική εξουσία.

            «Ο Πούτιν, ως ‘γκοσουνταρσβενικ’, μπορεί πραγματικά να κατανοήσει έναν άλλο ‘γκοσουνταρσβένικ’ σαν τον Λίμπερμαν», υποστηρίζει. Η Σοβιετική Ένωση υπήρξε, την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, σταθερός σύμμαχος αραβικών κρατών όπως η Αίγυπτοε, η Συρία και το Ιράκ, ενώ την ίδια περίοδο οι προερχόμενοι από τη Σοβιετική Ένωση Εβραίοι έπεφταν θύματα διακρίσεων. Μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, όμως, οι σχέσεις Ρωσίας και Ισραήλ άρχισαν να βελτιώνονται σταθερά. Ένας λόγος ήταν και το 1 εκατομμύριο Εβραίοι που είχαν εγκαταλείψει την πρώην ΕΣΣΔ για να εγκατασταθούν στο Ισραήλ.

            Συγχρόνως, η Ρωσία διατηρεί ισχυρά διπλωματικά και επιχειρηματικά συμφέροντα τα οποία θέλει να προστατεύσει στις αραβικές χώρες και το Ιράν. Συνομιλεί με τη Χαμάς, η οποία ελέγχει τη Λωρίδα της Γάζας, και παρά τις αντιρρήσεις του Ισραήλ, με τους φονταμενταλιστές της Χεζμπολάχ στο Λίβανο.

            Επίσης, η Ρωσία κατασκευάζει μια μονάδα πυρηνικής ενέργειας στο Ιράν και εμφανίζεται λιγότερο πρόθυμη απ’ότι η Ουάσιγκτον στην εφαρμογή κυρώσεων που θα απέτρεπαν το Ιράν από την απόκτηση πυρηνικών όπλων. Ένα ακόμα σημείο τριβής με το Ισραήλ.

            Ακόμη κι έτσι, όμως, ο Λίμπερμαν δείχνει να πιστεύει ότι έχει περισσότερες πιθανότητες απ’ότι άλλοι ισραηλινοί αξιωματούχοι να συγκινήσει τους Ρώσους. «Είναι ελπιδοφόρο να βλεπει κανείς ότι οι άνθρωποι που γνωρίζουν τόσα γι’αυτή τη χώρα αναλαμβάνουν τόσα υψηλά αξιώματα στο Ισραήλ», είπε στον κ Λίμπερμαν ο κ. Πούτιν.

            Επίσης τόσο το Κρεμλίνο όσο και οι συντηρητικοί Ισραηλινοί διατηρούν διάφορες πικρίες για τον τρόπο με τον οποίο τους αντιμετωπίζουν Αμερικανοί και Ευρωπαίοι.

            «Εαν σκεφτούμε όλα όσα έχει πει η Δύση, επικρίνοντας τη Ρωσία για το ζήτημα της Τσετσενίας, θα δούμε ότι έχουν πολλές ομοιότητες με όσα λέγονται ενάντια στην ισραηλινή κυβέρνηση», λέει ο Ντμίτρι Μπάμπιτς, πολιτικός αναλυτής του κρατικού πρακτορείου ειδήσεων της Μόσχας. «ακόμη και η ορολογία», υποστηρίζει, «είναι η ίδια – δυσανάλογη χρήση βίας, υπερβολικές παράπλευρες απώλειες κ.λπ.».

            Ο ίδιος ο κ. Λίμπερμαν αναφέρθηκε σ’αυτήν την ομοιότητα. «Η Ρωσία, περισσότερο απ’οποιονδήποτε άλλο, είναι ιδιαιτέρως εξοικειωμένη με την τρομοκρατία», δήλωσε. «Η Ρωσία δυστυχώς γνωρίζει κι εκείνη τι σημαίνει να σε αντιμετωπίζουν με δύο μέτρα και δύο σταθμά».

Clifford J.Levy