Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι χάνουν τον πόλεμο (Το Βήμα)
ΚΑΪΡΟ,
ΙΟΥΝΙΟΣ.
Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ άνοδος των Αδελφών Μουσουλμάνων της Αιγύπτου πριν από μερικά
χρόνια έμοιαζε απρόσκοπτη. Σήμερα η τυπικά εκτός νόμου οργάνωση, με την ισχυρή
ωστόσο κοινοβουλευτική εκπροσώπηση, πασχίζει να αντεπεξέλθειστον
«πόλεμο» που έχει εξαπολύσει εναντίον της η αιγυπτιακή κυβέρνηση αλλά και να
ξεπεράσει τα δικά της εσωτερικά προβλήματα. Στις βουλευτικές εκλογές της Αιγύπτου, το 2005, οι υποψήφιοι που συνδέονταν με την αδελφότητα αλλά
κατέβαιναν ως ανεξάρτητοι, απέσπασαν το 20% του συνολικού αριθμού των εδρών. Τον
επόμενο χρόνο η Χαμάς- το παλαιστινιακό παρακλάδι των ΑδελφώνΜουσουλμάνων-
κέρδισε τις εκλογές στη Λωρίδα της Γάζας. Εκτοτε η αιγυπτιακή κυβέρνηση προέβη
σε πολυάριθμεςσυλλήψεις μελών της οργάνωσης και σε αυστηρόέλεγχο
των οικονομικών της. Την ίδια στιγμή οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι αποξένωσαν μεγάλη μερίδα των Αιγυπτίων, προτείνοντας
την επιβολή περιορισμών για τις γυναίκες και τον χριστιανικό πληθυσμό της
χώρας. Η ικανότητατης οργάνωσης να επιβάλει την ισλαμιστική και
αντιισραηλινή ατζέντα της στην Αίγυπτο περιορίστηκε σημαντικά,ενώ
αυτομάτως ενισχύθηκε η πολιτική συνεργασίαςμε το Ισραήλ που ακολουθεί ο
πρόεδρος Χόσνι Μουμπάρακ.
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι θα καταφέρουν να ξεπεράσουν τα
προβλήματά τους, όπως συνέβη και άλλες φορές κατά της διάρκεια της πολυετούς
δράσης τους. Ωστόσο πολλοί φοβούνται ότι η κυβερνητική καταστολή της
Μουσουλμανικής Αδελφότητας θα οδηγήσει σε ανάδυση νέων ριζοσπαστικών ίσως και
τρομοκρατικών δυνάμεων στη χώρα των σχεδόν 80 εκατομμυρίων ανθρώπων. Κατά το
παρελθόν η οργάνωση είχε διαπράξει δολοφονίες και βομβιστικές επιθέσεις, ενώ οι
θέσεις του ιδρυτή της Σαγίντ Κουτμπ ακόμη εμπνέουν εξτρεμιστικές
οργανώσεις όπως η Αλ Κάιντα. Από τη δεκαετία του 1970, όμως, η Μουσουλμανική
Αδελφότητα αποκήρυξε τη βία, απέρριψε τις ριζοσπαστικές θεολογικές θέσεις του
Κουτμπ και επικεντρώθηκε στην οικοδόμηση μιας ισλαμικής κοινωνίας, μέσω του
προσηλυτισμού, της κοινωνικής προσφοράς και του πολιτικού ακτιβισμού.
Η Μουσουλμανική Αδελφότητα σχηματίστηκε το 1928, ως αντίδραση στην ευρωπαϊκή αποικιοκρατία
και παραμένει ως σήμερα μια οργάνωση με χιλιάδες μέλη και υποστηρικτές σε
ολόκληρη τη Μέση Ανατολή. Εχοντας υιοθετήσει το σύνθημα «Το Ισλάμ είναι η
λύση», σκοπός της Μουσουλμανικής Αδελφότητας είναι η ίδρυση ενός ισλαμικού
κράτους που θα κυβερνάται από τον θρησκευτικό νόμο. Αν και έχει τεθεί εκτός
νόμου από το αιγυπτιακό καθεστώς, η οργάνωση στην πραγματικότητα λειτουργεί
ανοιχτά, διατηρώντας εκατοντάδες γραφεία και κατεβάζοντας στις εκλογές
πολυάριθμους υποψηφίους. Εν μέρει λόγω των πιέσεων που άσκησαν οι Ηνωμένες
Πολιτείες στην αιγυπτιακή κυβέρνηση για εφαρμογή φιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων
στο πολιτικό σύστημα της χώρας, οι υποψήφιοι της Μουσουλμανικής Αδελφότητας
μπόρεσαν να θέσουν υποψηφιότητα στις εκλογές του 2005 ως ανεξάρτητοι και να
καταστούν η μεγαλύτερη αντιπολιτευτική δύναμη στην Αίγυπτο, κερδίζοντας 88
έδρες. Η δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα της αντιπολίτευσης είναι το φιλελεύθερο Κόμμα
Ουάφντ, το οποίο απέσπασε μόλις επτά έδρες.
Τα αποτελέσματα των εκλογών και η επακόλουθη νίκη της Χαμάς στη Γάζα προκάλεσε
την αντίδραση της αιγυπτιακής κυβέρνησης. Το 2007 το καθεστώς προχώρησε σε
τροποποίηση του Συντάγματος προκειμένου να περιορίσει τη συμμετοχή των
ανεξάρτητων υποψηφίων σε μελλοντικές εκλογικές αναμετρήσεις. Στις τοπικές
εκλογές, οι οποίες αρχικά είχαν προγραμματιστεί για το 2006 αλλά τελικά
διεξήχθησαν τον περασμένο χρόνο, η κυβέρνηση απέκλεισε από την ψηφοφορία τους
περισσότερους υποψηφίους της Μουσουλμανικής Αδελφότητας. Στις επόμενες
βουλευτικές εκλογές οι υποψήφιοι της Μουσουλμανικής Αδελφότητας αναμένεται να
αποσπάσουν μόνο πέντε- δέκα έδρες. Παράλληλα η αιγυπτιακή κυβέρνηση προχώρησε
σε συλλήψεις και στρατιωτικές δίκες πολλών μελών αλλά και ηγετικών στελεχών της
οργάνωσης που χρησιμοποιούσαν εκατομμύρια δολάρια από προσφορές και κέρδη από
επενδύσεις για τις ανάγκες της προεκλογικής εκστρατείας αλλά και για κοινωνικά
έργα. Ο επιχειρηματίας Χαϊράτ αλ Σάτερ και τρίτος στην ιεραρχία της
Μουσουλμανικής Αδελφότητας συνελήφθη τον Δεκέμβριο του 2006 με την κατηγορία
της χρηματοδότησης παράνομης οργάνωσης και πέρυσι καταδικάστηκε σε επταετή
φυλάκιση.
Οι προσπάθειες της Μουσουλμανικής Αδελφότητας να αντιδράσει, δείχνοντας τη
δύναμή της, δεν έφεραν αποτέλεσμα. Αντιθέτως μια συγκέντρωση φοιτητών της
Μουσουλμανικής Αδελφότητας που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο Αλ Αζάρ του
Καΐρου, προκάλεσε τη δημόσια κατακραυγή καθώς θύμισε στους Αιγυπτίους το βίαιο
παρελθόν της οργάνωσης. Οπως σημειώνουν αναλυτές, η στρατηγική κατά της βίας
που έχει υιοθετήσει η Μουσουλμανική Αδελφότητα δεν της επιτρέπει να αντιδράσει
στην κυβερνητική καταστολή. Την ίδια στιγμή οι ηγέτες της οργάνωσης
υποστηρίζουν ότι η Μουσουλμανική Αδελφότητα ακόμη απολαμβάνει ευρεία υποστήριξη
στην αιγυπτιακή κοινωνία και ότι αν διεξαχθούν ελεύθερες εκλογές, οι υποψήφιοί
της θα θριαμβεύσουν. Σε αυτό το αρνητικό κλίμα η Μουσουλμανική Αδελφότητα
υπογραμμίζει το κοινωνικό της έργο, που εκτείνεται από την εύρεση εργασίας ως
τη μέριμνα για τα παιδιά και την υγεία. Στην περιφέρεια Μπαμπ Σαρκ της
Αλεξάνδρειας λειτουργούν δύο δημόσιες κλινικές με χρήματα της οργάνωσης, οι
οποίες εξυπηρετούν πάρα πολλούς ασθενείς σε καθημερινή βάση. Ωστόσο οι
ελλείψεις σε προσωπικό και φάρμακα στις κλινικές της Μουσουλμανικής Αδελφότητας
είναι τεράστιες. Αυτό οφείλεται στην εκστρατεία της κυβέρνησης κατά της
οργάνωσης, υποστηρίζουν οι ηγέτες της.
«Μόλις μπήκαν στο κοινοβούλιο έγιναν σαν όλους τους
άλλους» ΠΑΡΑ ΤΗΝ κοινωνική προσφορά της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, το λαϊκό της
έρεισμα δείχνει να έχει περιοριστεί σημαντικά. «Αρχικά η Αδελφότητα ήταν
πολύ δημοφιλής- ο κόσμος πίστευεότι θα μπορούσε να επιτύχει κάτι»είπε χαρακτηριστικά μια νεαρή δικηγόρος. «Από τη στιγμή όμως που μπήκαν στο
κοινοβούλιο, έγιναν σαν όλους τους άλλους». Πράγματι, η φύση της
κοινοβουλευτικής πολιτικής υποχρέωσε τους εκπροσώπους της οργάνωσης να πάρουν
θέση σε ζητήματα για τα οποία παλαιότερα σιωπούσαν- ένα από αυτά είναι ο ρόλος
του Ισλάμ στη διακυβέρνηση του κράτους. Οι βουλευτές της Μουσουλμανικής
Αδελφότητας αποχώρησαν από την ψηφοφορία στη Βουλή το 2007 για την τροποποίηση
του Αρθρου 1 του Συντάγματος, που θα εξασφάλιζε την ισότητα μεταξύ των
μουσουλμάνων και των χριστιανών της Αιγύπτου. Παρ΄ ότι η Μουσουλμανική
Αδελφότητα επιμένει ότι δεν μεροληπτεί εναντίον των χριστιανών, τάσσεται υπέρ
της ίδρυσης ενός ισλαμικού κράτους το οποίο θα βασίζεται στην πίστη και όχι στα
πολιτικά δικαιώματα. Το 2007, η οργάνωση συνέταξε προσχέδιο προγράμματος του
πολιτικού κόμματος που επιθυμεί να ιδρύσει. Το εν λόγω κείμενο ανέφερε ότι μια
γυναίκα ή ένας χριστιανός δεν μπορούσε να γίνει πρόεδρος της Αιγύπτου και
ζητούσε τη συγκρότηση ενός ειδικού συμβουλίου ισλαμιστών κληρικών για την
έγκρισητης νομοθεσίας. Το κείμενο προκάλεσε την αντίδραση της κυβέρνησης, της
κοσμικής αντιπολίτευσης αλλά και πολλών μελών της ίδιας της οργάνωσης. Μετά τις
έντονες επικρίσεις η ηγεσία της Μουσουλμανικής Αδελφότητας αναδιπλώθηκε
λέγοντας ότι το κείμενο δεν ήταν το τελικό, ενώ ο επικεφαλής της οργάνωσης Μαχντί
Ακέφ, ο οποίος πρόκειται να αποσυρθεί τον Ιανουάριο του 2010, «πάγωσε» την
κατάρτιση του προγράμματος.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Γάζα, η Μουσουλμανική Αδελφότητα διοργάνωσε
δύο πορείες διαμαρτυρίας στην Αλεξάνδρεια και στο Κάιρο και καταφέρθηκε κατά
του καθεστώτος Μουμπάρακ που δεν βοήθησε τη Χαμάς. Ωστόσο οι αντιδράσεις
γρήγορα ξεθύμαναν. Το κάλεσμα των ηγετών της Μουσουλμανικής Αδελφότητας για
αποστολή στρατιωτικής βοήθειας στη Γάζα, αποξένωσε πολλούς Αιγυπτίους οι οποίοι
δεν θέλουν να ξαναδούν τη χώρα τους να συγκρούεται με το Ισραήλ για ακόμη μία
φορά. Οπως ανέφερε ο Μαχμούτ Αμπάζα, αρχηγός του κόμματος Ουάφντ, η Μουσουλμανική
Αδελφότητα το μόνο που κατάφερε ήταν να «φοβίσει τον κόσμο».