Τελικά, το
γέλιο δεν είναι και τόσο αστεία υπόθεση. Αλλιώς δεν θα συζητούσαν τόσο σοβαρά
γι΄ αυτό επί έξι μέρες ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι και γλωσσολόγοι απ΄ όλο τον
κόσμο.
Σύμφωνα με τον Δαρβίνο, το γέλιο είναι ένα εργαλείο με το οποίο ο άνθρωπος
εξευγενίζει την πανάρχαια ανάγκη του να σκοτώνει. Ο Χέμινγουεϊ, πάλι, έλεγε ότι
οι τάφοι των ανθρώπων που έλεγαν πολλά καλαμπούρια στη ζωή τους είναι σκεπασμένοι
με καλύτερης ποιότητας χώμα. Το γέλιο είναι αντίδοτο στον πόνο, το γέλιο είναι
θεραπευτικό, αλλά εκτός από τη φολκλορική έχει και την επιστημονική του πλευρά.
Μια πρόσφατη μελέτη, για παράδειγμα, έδειξε ότι την ικανότητα του γέλιου την
έχουν και οι πίθηκοι, πράγμα που σημαίνει ότι αυτή η μορφή έκφρασης έχει
ιστορία τουλάχιστον 10 εκατομμυρίων ετών.
Σ΄ αυτή την πλευρά ήταν αφιερωμένο το πρώτο Διεθνές Συμπόσιο για το Χιούμορ και
το Γέλιο που διεξήχθη αυτές τις ημέρες στη Γρανάδα της Ισπανίας. Στην εισήγησή
του, ο Ελβετός καθηγητής Βίλιμπαλντ Ρουχ μίλησε για τη γελωτοφοβία, από την
οποία πάσχουν όσοι νομίζουν ότι τα ανέκδοτα που λένε οι άλλοι γύρω τους
στρέφονται εναντίον τους. Σύμφωνα με μια μελέτη που έγινε σε 74 χώρες, από το
σύνδρομο αυτό πάσχει το 2% του πληθυσμού, κυρίως έφηβοι. Ανάμεσα στις συνέπειές
του είναι η απομόνωση και η κατάθλιψη. Και ποιος λαός έρχεται πρώτος σε
γελωτοφοβία; Οι Βρετανοί, γνωστοί και για το φλέγμα τους. Οι Έλληνες δεν
ξέρουμε σε ποια θέση βρίσκονται, στοιχηματίζουμε όμως ότι δεν είναι πολύ ψηλά.
Το αντίθετο της γελωτοφοβίας είναι η γελωτοφιλία, που δεν έχει όμως μελετηθεί
ακόμη αρκετά. Ξέρουμε απλώς ότι χαρακτηρίζει εκείνους που τους αρέσει να γελούν
οι άλλοι μαζί τους. «Αυτογελοιοποιούνται εθελοντικά», τόνισε ο δρ Ρουχ. Και
είναι σε γενικές γραμμές τύποι εξωστρεφείς, που αναζητούν τις συγκινήσεις. Μόνο
που καμιά φορά καταλήγουν στον εθισμό, κι αυτό δεν είναι ποτέ καλό. Επίσης έχει
αποδειχθεί ότι δεν κάνουν καλό όλα τα είδη χιούμορ. Η καθηγήτρια Μόνικα Ρομέρο
παρουσίασε ένα πείραμα όπου σε μια ομάδα ανδρών είπαν μια σειρά από σεξιστικά
ανέκδοτα. Στη συνέχεια, τους παρουσίασαν βίντεο με επιθέσεις εναντίον γυναικών.
Η ανοχή τους απέναντι στους δράστες ήταν μεγαλύτερη από εκείνη που έδειξαν
άνδρες που δεν είχαν ακούσει σεξιστικά ανέκδοτα.
Το συμπέρασμα του συμποσίου είναι μάλλον αναμενόμενο. Το χιούμορ διευκολύνει
την επικοινωνία, βοηθά να σπάσει ο πάγος και συμβάλλει στην προσέγγιση των
ανθρώπων. Είναι όμως και πολύ ανταγωνιστικό. Όπως διαπίστωσε σε μια έρευνά της
η Μπεατρίς Πριεγκό-Βαλβέρντ από το Πανεπιστήμιο της Προβηγκίας, στις παρέες ο
ένας προσπαθεί συχνά να πει καλύτερα ανέκδοτα από τον άλλο. Κι όποιος δεν
μπορεί να ακολουθήσει, αισθάνεται κάπως απομονωμένος. Ίσως μάλιστα και να
φουντώνει μέσα του η πανάρχαια επιθυμία να σκοτώσει...
