Λίγα 24ωρα προτού η Ελλάδα σβήσει- τυπικώς - από την 1η Ιουλίου, το τσιγάρο στους κλειστούς χώρους εργασίας στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα καθώς και στα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος (αν και αλλαγές του νόμου την τελευταία στιγμή αφήνουν πολλά «παράθυρα»), νέα μελέτη έρχεται να προσφέρει άλλη μία επιβεβαίωση σχετικά με το ότι οι εσωτερικοί χώροι όπου βασιλεύει ο καπνός αποτελούν ουσιαστικώς «θαλάμους αερίων» για τον καθένα μας. Στο πλαίσιο της μελέτης που διεξήχθη από ερευνητές του Τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και η οποία δημοσιεύεται στον δικτυακό τόπο του επιστημονικού εντύπου «Science of the Τotal Εnvironment» (η έντυπη δημοσίευση αναμένεται σε προσεχές τεύχος του περιοδικού), οι ερευνητές «οσμίστηκαν» τον αέρα σε κλαμπ της Αθήνας και τον βρήκαν υπερφορτωμένο με επικίνδυνα για την υγεία μικροσωματίδια. Ποιοι ήταν οι κύριοι «ένοχοι» για την ύπαρξη των φονικών ρύπων που διεισδύουν βαθιά στους πνεύμονες μέσα στους πολυσύχναστους νυχτερινούς χώρους διασκέδασης; Το τσιγάρο, σε συνδυασμό όμως με μια άλλη «πληγή» της νοοτροπίας του έλληνα επιχειρηματία (ή μάλλον του... Ελληνάρα) που αφορά την έλλειψη σωστού εξαερισμού εντός των κλαμπ.

Οι γεμάτοι καπνό εσωτερικοί χώροι αποτελούν «ωρολογιακή βόμβα» για την υγεία του πληθυσμού και μακάρι ο νέος νόμος του υπουργείου Υγείας να καταφέρει να την... εξουδετερώσει, αναφέρει στο «Βήμα» ο επικεφαλής της μελέτης, καθηγητής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών κ.Μ.Σανταμούρης . Σπεύδει να συμπληρώσει, ωστόσο, ότι η γνωστή ελληνική πρακτική των ημίμετρων και της έμμεσης νομιμοποίησης του παρανόμου δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας.

Ερευνητές -κατάσκοποι

Η... θολούρα που δημιουργεί ο καπνός του τσιγάρου μάλλον δεν θα εξαφανιστεί εύκολα ούτε μετά την 1η Ιουλίου, ημερομηνία που τίθεται σε ισχύ στη χώρα μας ο νέος νόμος απαγόρευσης του καπνίσματος. Και αυτό διότι ο ίδιος ο νόμος αφήνει πλέον πολλά «παράθυρα» για να... εισέρχεται καπνός εντός των κέντρων υγειονομικού ενδιαφέροντος και όχι μόνο...

Οπως εξηγεί ο καθηγητής, η ομάδα του (Χρ. Χαλιός,Αγγελική Χέλμη ,Μαρία Καψαλάκη,Μαρία Σαλιάρη ,Αναστασία Σπανού,Δ. Τσάκος) πέτυχε με... κόπους και βάσανα να αναλύσει τον αέρα εντός 10 αθηναϊκών κλαμπ (τα εννέα εξ αυτών βρίσκονταν πέριξ του κέντρου, ενώ ένα βρισκόταν στα βόρεια προάστια) δουλεύοντας ουσιαστικώς σε συνθήκες ημιπαρανομίας (αφού κανένας επιχειρηματίας δεν θα επέτρεπε μια τέτοια μελέτη). Οι ερευνητές έκρυβαν τα ειδικά μηχανήματα μέτρησης μέσα στις τσάντες τους και σε τακτά χρονικά διαστήματα πραγματοποιούσαν τις μετρήσεις τους προσέχοντας να μη γίνουν αντιληπτοί.

Η «κατασκοπευτική» αυτή μελέτη αφορούσε μέτρηση μικροσκοπικών σωματιδίων στον αέραπρόκειται για τα ΡΜ1, σωματίδια δηλαδή που έχουν διάμετρο κάτω από ένα μικρό και ΡΜ2,5 που έχουν διάμετρο κάτω από 2,5 μικρά (όπου ως μικρό ορίζεται το εκατομμυριοστό του μέτρου). Τα αποτελέσματά της έδειξαν τελικώς... εισπνεόμενα σημεία και τέρατα.

Εκτός ορίων!
Να σημειώσουμε ότι ανώτατα επιτρεπόμενα όρια έκθεσης στα ΡΜ1 δεν υφίστανται αφού, όπως διευκρινίζει ο κ. Σανταμούρης, τα επικίνδυνα αυτά σωματίδια δεν πρέπει καν να εντοπίζονται στον αέρα. Σε ό,τι αφορά τα ΡΜ2,5 τα όρια που έχουν θέσει οι αρμόδιες ευρωπαϊκές αρχές είναι τα 25 μg/m3(μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο) αέρα. Τώρα που πληροφορηθήκατε τα όρια, δείτε τα αποτελέσματα των μετρήσεων μέσα στα κλαμπ που μάλλον αποτελούν τελικώς χώρους καταστροφής του οργανισμού μας: Μέση τιμή ΡΜ1 181,8 μg/m3 και ΡΜ2,5 454 μg/m3. Η υψηλότερη τιμή ΡΜ1 που κατεγράφη ήταν 394,47 μg/m3(ναι, μιλούμε για τα σωματίδια που δεν πρέπει καν να υπάρχουν στον αέρα) ενώ η υψηλότερη συγκέντρωση ΡΜ2,5 ήταν της τάξεως των 598,3 μg/m3. Ακόμη όμως και οι χαμηλότερες καταγεγραμμένες συγκεντρώσεις χτυπούσαν «κόκκινο»: για τα ΡΜ1 άγγιζαν τα 94 μg/m3ενώ για τα ΡΜ2,5 τα 145,54 μg/m3. Οι τιμές αυτές, όπως σημειώνει ο ίδιος ο καθηγητής, είναι άκρως υψηλές και πολύ υψηλότερες από αντίστοιχες που έχουν καταγραφεί σε κλαμπ άλλων χωρών.«Ξέρετε σε τι μεταφράζονται αυτές οι συγκεντρώσεις για έναν μη καπνιστή;Αν παραμείνει σε έναν τέτοιο χώρο επί τρεις ώρες, κάτι συνηθισμένο για τους θαμώνες ενός κλαμπ,είναι σαν να έχει καπνίσει 100 τσιγάρα!».

Ελλειψη εξαερισμού

Η νεολαία μέσα στα κλαμπ και στα άλλα νυχτερινά κέντρα διασκέδασης εκτίθεται σε πάρα πολύ υψηλές συγκεντρώσεις επικίνδυνων μικροσωματιδίων ΡΜ1 και ΡΜ2,5. Είναι χαρακτηριστικό ότι ένας μη καπνιστής αν παραμείνει σε ένα κλαμπ επί τρεις ώρες μέσα σε «σύννεφο καπνού», είναι σαν να έχει καπνίσει 100 τσιγάρα!

Το κοκτέιλ του καπνού εντός των κλαμπ γίνεται ακόμη πιο επικίνδυνο αν συνδυαστεί με άλλο ένα «συστατικό» που επιβαρύνει τον αέρα μέσα σε αυτού του είδους τα μαγαζιά: την έλλειψη σωστού εξαερισμού. Στη μελέτη σημειώνεται ότι «τα επίπεδα εξαερισμού βρέθηκαν να είναι 25% χαμηλότερα από εκείνα που ορίζουν τα εθνικά στάνταρ». Προστίθεται δε, ότι αν ο εξαερισμός εντός των κλαμπ πληρούσε έστω και τις ελάχιστες τιμές που ορίζονται από την εθνική νομοθεσία, τότε η έκθεση των θαμώνων σε μικροσωματίδια θα μειωνόταν κατά 70% σε σύγκριση με τις τιμές που κατεγράφησαν στη συγκεκριμένη μελέτη. Αν μάλιστα ο εξαερισμός έφθανε τα συνιστώμενα επίπεδα της εθνικής νομοθεσίας, τότε η μείωση της έκθεσης θα άγγιζε το 80% σε σύγκριση με τις δυσθεώρητες τιμές σωματιδίων που κατέγραψαν οι ερευνητές.

Ο κ. Σανταμούρης εξηγεί ότι σήμερα σε πολλά τέτοιου είδους κέντρα όχι απλώς δεν υπάρχει ελπίδα να εφαρμόζονται τα όσα ορίζει ο νόμος στο θέμα του εξαερισμού«αλλά αντιθέτως πολλοί ιδιοκτήτες κλείνουν εντελώς τον εξαερισμό ώστε να αυξήσουν τις θέσεις εντός των κλαμπ. Συνήθως κανένας δεν κάθεται κάτω ακριβώς από τον εξαερισμό».

Και μέσα σε όλα αυτά, τα κλαμπ αποτελούν πολύ χειρότερους «θαλάμους αερίων» σε σχέση με άλλα κέντρα υγειονομικού ενδιαφέροντος όπως τα εστιατόρια. Και αυτό διότι, όπως τονίζει ο καθηγητής, μέσα στα κλαμπ εμφανίζεται σε πολύ σημαντικότερο βαθμό το ζήτημα της επαναιώρησης των μικροσωματιδίων. Τι σημαίνει αυτό;«Τα μικροσωματίδια έχουν την ιδιότητα να επικάθονται στο δάπεδο. Μέσα σε ένα κλαμπ λόγω των συχνών μετακινήσεων και του χορού τα πόδια των θαμώνων οδηγούν σε επαναι ώρησή τους, άρα τελικώς σε μεγαλύτερη έκθεση των παρευρισκομένων σε αυτά.Το φαινόμενο αυτό δεν είναι τόσο έντονο σε άλλους χώρους,όπως τα εστιατόρια,όπου δεν γίνονται πολλές μετακινήσεις».

Η νέα μελέτη λοιπόν που αναδύεται μέσα από ένα... σύννεφο καπνού αποτελεί περαιτέρω απόδειξη σχετικά με την ανάγκη επιβολής του νέου νόμου. Μιλούμε όμως για επιβολή που δεν θα επιδέχεται «παράθυρα», κάτι που μάλλον δεν είναι πολύ πιθανό να συμβεί μετά τις τελευταίες διαφοροποιήσεις στον νόμο που έγιναν λίγα 24ωρα προτού αυτός τεθεί σε ισχύ.

Οι εκπτώσεις βλάπτουν σοβαρά την υγεία
Οι αλλαγές αυτές, όπως εκείνη που ξαφνικά αντικαθιστά το «γυάλινο κλουβί» των καπνιστών εντός των νυχτερινών κέντρων διασκέδασης με ένα απλό τζάμι δύο μέτρων, έκαναν πολλούς να μιλήσουν για... εκπτώσεις. Ωστόσο ο υπουργός υπεραμύνθηκε των αλλαγών κάνοντας λόγο για μέθοδο σταδιακής προσαρμογής σε ένα περιβάλλον ελεύθερο από καπνό. Προσέθεσε ότι με αυτά τα μέτρα«ισχυροποιούμε την πολιτική μας και ορθώνουμε το ανάστημά μας σε εκείνους που έχουν λόγο και συμφέροντα να μην πετύχει ο νόμος». Ακόμη και στα χαρτιά υπάρχουν «τρύπες» στον νέο νόμο, σχολιάζει ο κ. Σανταμούρης. Συμπληρώνει, ως ειδήμων στο θέμα των ύπουλων μικροσωματιδίων, ότι αν δεν δημιουργηθούν διαχωριστικά εντός των καταστημάτων που θα πληρούν στο ακέραιο τις πιο αυστηρές μηχανικές προδιαγραφές, τότε οι φονικοί ρύποι θα εισχωρούν χωρίς αμφιβολία και στον χώρο των μη καπνιζόντων. «Για να μη συμβεί αυτό απαιτείται πολύ σοβαρή διαδικασία πιστοποίησης των κατασκευών που θα δημιουργηθούν αλλά και του εξαερισμού των χώρων».

Εμμεση νομιμοποίηση
Ο καθηγητής σημειώνει ότι ως σήμερα (που δεν υφίστατο ο συγκεκριμένος νόμος) ίσχυαν άλλοι νόμοι και προδιαγραφές σε ό,τι αφορούσε τις προϋποθέσεις που έπρεπε να πληρούνται στα συστήματα εξαερισμού των κέντρων αλλά και στην ποιότητα του αέρα εντός τους.«Ποτέ όμως δεν έγινε η πιστοποίησή τους. Θα συμβεί αυτό τώρα, ειδικά μετά την απόφαση που αναφέρει ότι οι ειδικοί χώροι εντός των νυχτερινών κέντρων διασκέδασης διαχωρίζονται με ένα τζάμι δύο μέτρων;». Σύμφωνα με τον κ. Σανταμούρη τα ημίμετρα- το να επιτρέπεται δηλαδή η ύπαρξη χώρου καπνιζόντων έστω και με ειδικό διαχωριστικό εντός των κέντρων-«αποτελούν ουσιαστικώς έμμεση νομιμοποίηση της ύπαρξης καπνού μέσα στον χώρο και των μη καπνιζόντων».

Από την πλευρά τους παράγοντες του υπουργείου Υγείας τονίζουν ότι ο νόμος θα τηρηθεί κατά γράμμα και ότι θα γίνονται έλεγχοι μετά την 1η Ιουλίου προκειμένου να διασφαλίζεται η καταλληλότητα των καταστημάτων- συμπεριλαμβανομένης της καταλληλότητας των κατασκευών διαχωρισμού των ειδικών χώρων. Υπογραμμίζεται, βέβαια, ότι τα καταστήματα έχουν στη διάθεσή τους διάστημα ορισμένων μηνών για να συμμορφωθούν πλήρως στο γράμμα του νέου νόμου.

«Τράτο» και «παρανοήσεις»
Σε κάθε περίπτωση, πηγές του υπουργείου παραδέχονται ότι υπάρχει ακόμη μακρός δρόμος προς τη σωστή και πλήρη εφαρμογή του νόμου δεδομένου ότι ήδη έχουν αρχίσει οι παρανοήσεις (μήπως όχι εντελώς τυχαία; θα σχολιάζαμε εμείς). Οπως αναφέρουν, για παράδειγμα, όταν ο νόμος κάνει αναφορά σε καταστήματα 70 τ.μ. μιλάει για το σύνολο του χώρου και όχι του ωφέλιμου χώρου, όπως θεωρούν αρκετοί καταστηματάρχες. Παράλληλα, όπως προκύπτει από τις ίδιες πηγές, αυτή τη στιγμή η εικόνα είναι ακόμη θολή σχετικά με το πόσοι ιδιοκτήτες καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος έχουν κάνει αιτήσεις χαρακτηρισμού των επιχειρήσεών τους ως καπνιζόντων ή μη. Στοιχεία για τον Δήμο Αθηναίων δείχνουν ότι ως την περασμένη Πέμπτη είχαν υποβληθεί μόλις 400 αιτήσεις για χαρακτηρισμό καταστημάτων κάτω των 70 τ.μ. Και αυτό τη στιγμή κατά την οποία ο δήμος διαθέτει 18.000 καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, εκ των οποίων εκτιμά ότι τα 3.000 έχουν εμβαδόν μικρότερο των 70 τ.μ. Την ερχόμενη Τετάρτη όσοι ιδιοκτήτες δεν έχουν κάνει αίτηση για χορήγηση σχετικής άδειας ώστε να μετατρέψουν το κατάστημά τους σε κατάστημα καπνιζόντων, θεωρείται αυτομάτως, σύμφωνα με τον νόμο, ότι διαθέτουν κατάστημα μη καπνιζόντων. Η θεωρία όμως αρκεί, ειδικά τώρα που έγινε ακόμη πιο... ελαστική;

Την ίδια στιγμή κάποιοι ιδιοκτήτες καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, ιδιαιτέρως νυχτερινών κέντρων, αντιδρούν στα νέα μέτρα κάνοντας λόγο για περαιτέρω οικονομική κρίση που θα προκληθεί εξαιτίας της απαγόρευσης του καπνίσματος, στοιχίζοντας ακόμη και θέσεις εργασίας στα καταστήματά τους. Σε τρεις ημέρες από σήμερα η Ελλάδα υποτίθεται ότι σβήνει επισήμως το τσιγάρο. Το θέμα είναι να μη συνεχίζει να... κρυφοκαπνίζει ανεπισήμως εις βάρος της υγείας των πολιτών της. Το αν ο νόμος θα υπερισχύσει του θεριακλή μένει να αποδειχθεί στην πράξη. Αλλά ήδη και η ίδια η θεωρία χωλαίνει... thtsoli@tovima.gr

ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ Η ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ
Η πλειοψηφία των ελλήνων πολιτών φαίνεται ότι τάσσεται υπέρ των μέτρων που θα καθαρίσουν τον αέρα που αναπνέουμε. Πρόσφατη έρευνα της κοινής γνώμης για την απαγόρευση του καπνίσματος που πραγματοποίησε η Κάπα Research για το Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής (ΙΚΠΙ), έδειξε ότι περισσότεροι από 6 στους 10 καπνιστές και το 95% των μη καπνιστών θεωρούν θετικά τα μέτρα απαγόρευσης του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους. Το ίδιο φάνηκε να ισχύει και για τη συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων σε εστιατόρια και ταβέρνες, οι οποίοι παρουσιάζουν σε υψηλά ποσοστά συμπτώματα όπως δύσπνοια και βήχα, λόγω της πολύωρης έκθεσής τους στον καπνό εντός του χώρου εργασίας τους.

Παράλληλα, το 10% των καπνιστών δήλωσε ότι θα διακόψει το κάπνισμα λόγω των νέων μέτρων και το 43% ότι θα το ελαττώσει. Ολα αυτά είναι άκρως σημαντικά αν αναλογιστούμε τους αριθμούς που συνδέονται με το τσιγάρο: 1,2 δισ. άνθρωποι σε παγκόσμιο επίπεδο είναι εξαρτημένοι από τη νικοτίνη ενώ 3,5 εκατομμύρια θάνατοι από καπνό καταγράφονται ετησίως. Στην Ελλάδα 20.000 θάνατοι κάθε χρόνο οφείλονται στο κάπνισμα και 700 στο παθητικό κάπνισμα. Ο ΑΝΤΙΚΑΠΝΙΣΤΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ (ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΑ ΠΑΡΑΘΥΡΑ)
Κ ατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που έλαβε χώρα την περασμένη Πέμπτη, ο υπουργός Υγείας κ.Δ. Αβραμόπουλοςφάνηκε να υπαναχωρεί σε ζωτικής σημασίας σημεία του υποτιθέμενου... άκαπνου νόμου 3730/2008, αφήνοντας ανοιχτή την πόρτα ώστε να συνεχίσει να τη... διαπερνά ο καπνός του τσιγάρου. Ας δούμε όμως τους βασικούς άξονες του νέου νόμου αλλά και τις αλλαγές στις οποίες προχώρησε την τελευταία στιγμή το υπουργείο:

◗ Ο νόμος ορίζει απαγόρευση πώλησης προϊόντων καπνού σε ανηλίκους και από ανηλίκους.

◗ Τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος εμβαδού μέχρι 70 τ.μ. μπορούν να χαρακτηριστούν στην άδεια λειτουργίας τους καταστήματα αποκλειστικά για καπνίζοντες ή μη καπνίζοντες.

◗ Για τα καταστήματα άνω των 70 τ.μ. δύναται να δημιουργηθεί ειδικός χώρος για κάπνισμα. Ο χώρος αυτός θα πρέπει να αποτελεί ιδιαίτερο μέρος του καταστήματος και η επιφάνειά του δεν μπορεί να υπερβαίνει το 30% του ωφέλιμου χώρου του καταστήματος. Θα πρέπει να διαχωρίζεται από το υπόλοιπο κατάστημα με διαχωριστικό που θα εκτείνεται από το δάπεδο ως την οροφή.

◗ Στα καταστήματα διασκέδασης με ζωντανή μουσική άνω των 300 τ.μ. οι ειδικοί χώροι θα μπορεί να φθάσουν το 40% της συνολικής επιφάνειας. Σε αυτού του τύπου τα καταστήματα μια αλλαγή της τελευταίας στιγμής που ανακοίνωσε το υπουργείο φαίνεται να αποτελεί αναπάντεχο «δώρο» προς τους φωνασκούντες ιδιοκτήτες τους, το τελευταίο διάστημα, στα τηλεοπτικά παράθυρα. Αρχικώς οριζόταν ότι το διαχωριστικό του χώρου καπνιζόντων θα πρέπει να εκτείνεται από το δάπεδο ως την οροφή. Τώρα πλέον το διαχωριστικό... χαμηλώνει αφού ορίζεται ότι πρέπει να έχει ύψος τουλάχιστον δύο μέτρων, με παράλληλη βέβαια εξασφάλιση του ότι ο εξαερισμός του χώρου καπνιζόντων δεν θα επιβαρύνει την υγεία των υπολοίπων. Πόσο εφικτό είναι όμως να συμβεί αυτό; Σύμφωνα με τον υπουργό, οι ειδικοί που συμβουλεύουν το υπουργείο σημειώνουν ότι με τους κατάλληλους μηχανισμούς κλιματισμού δεν χρειάζεται να είναι υψηλότερο το τζάμι εντός των καταστημάτων αφού δημιουργείται μια «κουρτίνα» αέρα. Σύμφωνα πάντως με άλλους ειδικούς, ακόμη και αν το διαχωριστικό φθάνει από την οροφή ως το δάπεδο είναι εύκολο να διεισδύουν τα επικίνδυνα μικροσωματίδια του αέρα που εκλύονται από το τσιγάρο στον χώρο των μη καπνιζόντων όταν δεν πληρούνται οι σωστές προδιαγραφές κατασκευής.

◗ Και σε ό,τι αφορά τα καζίνα τα οποία υπάγονταν μέχρι πρότινος στην απαγόρευση του καπνίσματος, σύμφωνα με ανακοινώσεις της τελευταίας στιγμής τονίζεται ότι διέπονται από τον νόμο 2206/1994 και έτσι η απαγόρευση εντός των χώρων παιγνίου παγώνει προς το παρόν προκειμένου οι όροι να καθοριστούν κατόπιν ειδικής διαβούλευσης με το υπουργείο Οικονομίας και το υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης. Αναφέρθηκε πάντως ότι στα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος που λειτουργούν μέσα στα καζίνα θα ισχύουν κατ΄ αναλογία οι ίδιοι κανονισμοί που ισχύουν και για τα υπόλοιπα υγειονομικά καταστήματα. Το ίδιο τονίστηκε ότι ισχύει και για τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος εντός των ξενοδοχείων.

◗ Ο νόμος ορίζει ότι ο ειδικός χώρος καπνιζόντων πρέπει να πληροί συγκεκριμένες προδιαγραφές αρνητικής πίεσης και ανακύκλωσης του αέρα. Πρέπει επίσης να διαθέτει δικό του σύστημα εξαερισμού, ανεξάρτητο από το σύστημα εξαερισμού ή κλιματισμού του υπολοίπου καταστήματος. ◗ Σε όλους τους χώρους καπνιζόντων απαγορεύεται η είσοδος σε άτομα κάτω των 18 ετών ακόμη και αν συνοδεύονται από ενηλίκους.

◗ Οι υπεύθυνοι των καταστημάτων που θέλουν να διαμορφώσουν ειδικό χώρο καπνιζόντων πρέπει να έχουν λάβει από τον δήμο ειδική άδεια και σήμα (μέχρι την τελευταία στιγμή ωστόσο πολλοί δήμοι διαμαρτύρονταν ότι δεν έχουν λάβει καν τα ειδικά σήματα). Οποιο κατάστημα δεν έχει λάβει άδεια για τη λειτουργία του ειδικού χώρου ως την 1η Ιουλίου δεν θα μπορεί να λειτουργεί παρά μόνο ως χώρος μη καπνιζόντων και θα ισχύει η ολική απαγόρευση.

◗ Δεν θα είναι αναγκαία η διέλευση από τον ειδικό χώρο για την πρόσβαση στους χώρους υγιεινής και στους κοινόχρηστους χώρους του καταστήματος. Επίσης ο ειδικός χώρος δεν μπορεί να περικλείει τη σκηνή των εκδηλώσεων ή παραστάσεων του καταστήματος ή παρουσίασης και ερμηνείας των καλλιτεχνών.

◗ Στο πεδίο εφαρμογής του νόμου δεν εμπίπτει ο εξωτερικός χώρος του καταστήματος όπου αναπτύσσονται τα τραπεζοκαθίσματα, ακόμη και αν στον χώρο αυτόν υπάρχει στέγαστρο.

◗ Σύμφωνα με τον νόμο απαγορεύεται η χρήση προϊόντων καπνού σε όλους τους κλειστούς δημόσιους χώρους, σε όλα τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, στα αεροδρόμια και σε όλους τους σταθμούς μεταφορικών μέσων καθώς και στα ίδια τα μέσα μεταφοράς, ακόμη και στα ταξί, στα κυλικεία κτλ. Σε ό,τι αφορά τα πλοία και τα τρένα, την περασμένη Πέμπτη διευκρινίστηκε ότι στα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος που λειτουργούν εντός τους θα ισχύουν οι ίδιοι κανονισμοί που αφορούν και τα υπόλοιπα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος. Τι σημαίνει άραγε αυτό; Οτι προφανώς μπορεί ο ιδιοκτήτης τους ανάλογα με τα τετραγωνικά τους να τα μετατρέψει αποκλειστικώς σε χώρο καπνιζόντων ή να διαθέσει χώρο για καπνίζοντες. ◗ Την περασμένη Πέμπτη άνοιξε επίσης για πρώτη φορά ο δρόμος για τη διατήρηση ή τη δημιουργία καπνιστηρίων εντός εργασιακών χώρων. Οπως ανακοινώθηκε, στους εργασιακούς χώρους του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα εξαιρουμένων των φορέων παροχής υπηρεσιών υγείας και των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων κάθε βαθμίδας, επιτρέπεται υπό προϋποθέσεις η δημιουργία χώρου για καπνίζοντες. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού ανοίγει ο δρόμος για τη δημιουργία χώρου καπνιστών στις περιπτώσεις των δημοσίων υπηρεσιών και των ιδιωτικών επιχειρήσεων που απασχολούν περισσότερους από 50 εργαζομένους, εφόσον υπάρχει συμφωνία εργαζομένων και εργοδότη. Τα καπνιστήρια που θα δημιουργηθούν θα πρέπει να ακολουθούν τις κατευθυντήριες οδηγίες που θα εκδώσει η Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών του υπουργείου Υγείας. Οι εργασιακοί χώροι με λιγότερους από 50 εργαζομένους θα είναι υποχρεωτικώς άκαπνοι. ◗ Στα καταστήματα εστίασης, η παράβαση των όρων του νόμου 3730 και της ολικής απαγόρευσης του καπνίσματος δεν επιφέρει κυρώσεις σε βάρος των καταστημάτων και των υπευθύνων λειτουργίας τους, εφόσον δεν υποδειχθεί η παράβαση από πελάτη, επισκέπτη ή εργαζόμενο στο κατάστημα ή εφόσον ο υπεύθυνος λειτουργίας του καταστήματος μεριμνήσει για την αντιμετώπιση της παράβασης, απομακρύνοντας τον παραβάτη ή λαμβάνοντας τα αναγκαία για τον σκοπό αυτό μέτρα με παράλληλη ενημέρωση των αρχών.

◗ Ενισχύεται το Σώμα Επιθεωρητών Υπηρεσιών Υγείας και Πρόνοιας (ΣΕΥΥΠ) το οποίο θα διενεργεί ελέγχους, αλλά αντίστοιχες οδηγίες έχουν δοθεί στην Αστυνομία, στις Λιμενικές Αρχές και στη Δημοτική Αστυνομία.

◗ Σε περίπτωση που αποδειχθεί παράβαση ορίζεται από τον νόμο επιβολή προστίμων. Το ύψος των προστίμων διαφέρει ανάλογα με τον τύπο της παράβασης. Για παράδειγμα, σε όποιον πουλάει προϊόντα καπνού σε ανηλίκους, ανάλογα με τη σοβαρότητα της παράβασης το πρόστιμο μπορεί να φθάσει τα 1.000 ευρώ κατά την πρώτη παράβαση, τα 2.000 στη δεύτερη και τα 20.000 ευρώ κατά την τρίτη παράβαση. Σε περίπτωση και τέταρτης παράβασης ορίζεται οριστική ή προσωρινή ανάκληση της άδειας λειτουργίας του καταστήματος. Εύκολα μπορεί ο καθένας να εννοήσει τι σημαίνει αυτή η παράγραφος για τους ιδιοκτήτες περιπτέρων οι οποίοι πωλούν καθημερινά σε ανηλίκους προϊόντα καπνού, θα σχολιάσουμε εμείς. Πάντως ιδιοκτήτες περιπτέρων με τους οποίους ήλθαμε σε επαφή δήλωσαν άγνοια για το τι πρέπει να πράξουν σε λίγες ημέρες από σήμερα.«Τι να κάνουμε, να παίρνουμε τις ταυτότητες του κόσμου;Πολλά ανήλικα έρχονται και παίρνουν τσιγάρα για τους γονείς τους.Να χάσουμε τους πελάτες μας;»απαντούν. Οταν τους τίθεται το ερώτημα τι θα κάνουν αν εμφανιστούν οι υπεύθυνοι για τον έλεγχο, αναφέρουν μισοαστεία- μισοσοβαρά: «Θα τους προτείνουμε να μπουν εκείνοι μέσα στο περίπτερο για να δούμε πώς θα χειριστούν την κατάσταση».

◗ Με δεδομένο, ωστόσο, ότι το κάπνισμα αποτελεί αρχικώς ατομική ευθύνη, σε κάθε «θεριακλή» που παραβαίνει τον νόμο είτε στην εργασία του είτε σε άλλους κλειστούς χώρους όπου απαγορεύεται το τσιγάρο, θα επιβάλλεται πρόστιμο που θα φθάνει ως και τα 500 ευρώ.

◗ Σημειώνεται ότι από την ερχόμενη Τετάρτη 1η Ιουλίου, πρώτη ημέρα ισχύος του νέου νόμου, θα ξεκινήσει η λειτουργία στον χώρο του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) ειδικού Call Center (τετραψήφιος αριθμός: 1142) το οποίο θα προσφέρει συμβουλές απεξάρτησης από το τσιγάρο, θα κατευθύνει τους πολίτες στα αντικαπνιστικά ιατρεία του ΕΣΥ, θα ενημερώνει με εξερχόμενες κλήσεις όλα τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος για τις διατάξεις του νόμου, θα παρακολουθεί την πορεία εφαρμογής του νόμου και θα διατηρεί στατιστικά αρχεία σχετικά με την εφαρμογή του νόμου στη χώρα μας. Στο Call Center θα μπορούν να απευθύνονται και οι πολίτες που επιθυμούν να καταγγείλουν πιθανές παραβάσεις του νόμου αφού όμως έχουν εξαντλήσει όλα τα περιθώρια συνεννόησης με τους υπευθύνους των καταστημάτων. Σύμφωνα με τους αρμοδίους του υπουργείου Υγείας, το Call Center θα αποτελεί ένα ΕΚΑΒ του καπνίσματος! Μετά την κλήση οι αρμόδιοι ελεγκτές θα καταφθάνουν σε σύντομο χρονικό διάστημα στο σημείο του... καπνιστικού παραπτώματος.

Θεοδώρα Τσώλη