ΒΑΒΥΛΩΝΑ, Ιράκ – Έπειτα από δεκαετίες δικτατορίας και καταστροφών, το Ιράκ μπορεί τώρα να εκμεταλλευτεί τον αρχαιολογικό χώρο της Βαβυλώνας, αγωνιζόμενο για τη διατήρηση του.

Πρίν από πολύ καιρό, ο χρόνος διέβρωσε τις πλάκες με τις οποίες ήταν κτισμένη η αρχαία Βαβυλώνα, πόλη του Χαμουράμπι και του Ναβουχοδονόσορα, εκεί όπου ο Δανιήλ διάβασε την επιγραδή στον τοίχο και ο Μέγας Αλέξανδρος άφησε την τελευταία του πνοή.

 Πριν από έναν αιώνα, αποικιοκράτες αρχαιολόγοι μάζεψαν όλους τους θησαυρούς που βρήκαν και τους έστειλαν στην Ευρώπη. Ο Σαντάμ Χουσεΐν ξανάφτιαξε τον αρχαιολογικό χώρο με βάση την προσωπική του μεγαλομανία, ενώ στη συνέχεια αμερικανικά και πολωνικά στρατεύματα μετέτρεψαν την περιοχή σε στρατόπεδο, σκάβοντας χαρακώματα με χώμα που φέρει μέσα του στοιχεία ενός βιβλικού πολιτισμού.

Σήμερα, η κυβέρνηση της επαρχίας Μπαμπίλ πήρε – παράνομα, σύμφωνα με την Κρατική Επιτροπή Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς – τον έλεγχο της Βαβυλώνας, και δημιούργησε δίπλα σε έναν παραπόταμο του Ευφράτη ένα τουριστικό πάρκο, όπου σειρές λεωφορείων ξεφορτώνουν τουρίστες. Συγχρόνως, επέβαλε εισιτήριο για όποιον θέλει να επισκεφθεί το λεηλατημένο μεγαλοπρεπές παλάτι, το οποίο ο Χουσεΐν έκτισε στη δεκαετία του ’80.

Όσο για κάποια κτίρια της περιόδου Χουσεΐν, τα ανακαίνισε και νοικιάζει τα δωμάτια τους ως σουίτες. Για 175 δολάρια τη βραδιά, οι Ιρακινοί μπορούν να περάσουν το μήνα του μέλιτος σε ένα από τα δωμάτια, στα οποία – όπως λέει η διαφήμιση – έμενε ο Χουσεΐν.

«Το πρόβλημα μας από αρχαιολογικής άποψης είνα ότι, τόσο στην εποχή του Χουσε΅Ιν όσο και τώρα, έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους αδαείς», λέει ο Κάις Χουσεΐν Ρασίντ, διευθυντής της επιτροπής αρχαιοτήτων, που έχει νόμιμο δικαίωμα αλλά όχι ιδιαίερη ισχύ.

Τώρα με την υποστήριξη αξιωματούχων από τη Βαγδάτη, η τοπίκη κυβέρνηση ξαναάνοιξε στο κοινό τις ανασκαφές, οι οποίες είχαν κλείσει μετά την αμερικανική εισβολή το 2003. Η απόφαση αυτή ήταν αντίθετη με τις απόψεις των αρχαιολόγων, οι οποίοι έλεγαν ότι μια τέτοια κίνηση θέτει σε κίνδυνο τα ερείπια μιας από τις σπυδαιότερες πόλεις του κόσμου, καθώς η υποδομή δεν είναι ακόμη επαρκής για τη σωστή προστασία τους.

Η διαμάχη γύρω από την αρχαία Βαβυλώνα ανικατοπτρίζει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η νέα ιρακινή κυβέρνηση. Η επιτροπή του Ρασίντ, η οποία ανήκει στο υπ. Πολιτισμού, έχει έρθει σε ευθεία σύγκρουση με το νεοσύστατο υπ.Τουρισμού και Αρχαιοτήτων.

«Στόχος μας είναι οι αρχαιολογικοί αυτοί χώροι να γίνουν πόλος έλξης τουριστών, μέσω της προβολής της πραγματικής, πολιτισμένης εικόνας του Ιράκ», δήλωσε ο διευθυντής του υπ. Τουρισμού, Καχτάν αλ Τζιμπούρι. «Το Ιρακ χρειάζεται και κάποια άλλη πηγή εσόδων, πέραν του πετρελαίου».

Ο Μ. Τάχερ, αρχαιολόγος και πρώην διευθυντής των αρχαιολογικών ανασκαφών της Βαβυλώνας, αντιτίθεται στο να ξανανοίξουν. Αυτό που συμβαίνει τώρα, υποστηρίζει, είναι ελάχιστα καλύτερο από αυτό που είχε γίνει στο παρελθόν. «Θα ήθελα να ξαναχτίσω τη Βαβυλώνα από αγάπη προς την Ιστορία και όχι με τον τρόπο του Σαντάμ», τονίζει.

Ένα πρόγραμμα του Παγκόσμιου Ταμείου Μνημείων αξίας 700.000 δολαρίων, το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το Στέιτ Ντιπαρτμεντ και επρόκειτο να υποστηρίζει τόσο το αρχαιολογικό έργο όσο και τον τουρισμό στη Βαβυλώνα, δεν έχει ακόμη ξεκινήσει.

Στο Ιράκ, πάντως, η ασφάλεια έχει βελτιωθεί σημαντικά, με αποτέλεσμα οι Ιρακινοί να μπορούν πλέον να σκέφτονται το παρελθόν ως αναπόσπαστο κομμάτι του μέλλοντός τους. Μια επισκέπτρια, η Εσμα Αλί, φοιτήτρια του Πανεπιστημίου της Χίλα, λέει ότι μεγάλωσε υπό την σκιάν της Βαβυλώνας, αλλά είναι η πρώτη φορά που την επισκέπτεται, και μάλιστα με ένα αίσθημα πόνου. «Νιώθω ότι τώρα η Ιστορία της χώρας μας επιστρέφει», εξηγει.

Steven Lee Myers