Άβατο στη γνώση, άσυλο στο έγκλημα

Φοιτητές, αλλά κυρίως εξωπανεπιστημιακά άτομα έχουν μετατρέψει αίθουσες και γραφεία εντός των ΑΕΙ σε «αναρχικές νησίδες»

Του Απόστολου Λακασά

Τα αποκαλούμενα «στέκια» (κάτι σαν άβατο...) των ελληνικών πανεπιστημίων, οι χώροι που τελούν υπό κατάληψη, κυρίως από άτομα που εντάσσονται στον χώρο τον αναρχοαυτόνομων, βρίσκονται και λόγω των γενικευμένων κρουσμάτων βίας στο επίκεντρο. Βασικό ζητούμενο η έννοια του ασύλου, η (μη) εφαρμογή του σχετικού νόμου, οι ασχήμιες και οι καταστροφές που έχουν καταγραφεί στο εσωτερικό πολλών ιδρυμάτων. Οι πρυτάνεις που μίλησαν στην «Κ» τόνισαν ότι ακόμη και εάν τελούνται παράνομες πράξεις με ορμητήριο τους χώρους αυτούς, αποτελεί αποκλειστική ευθύνη της αστυνομίας να συλλάβει τους υπευθύνους...

«Χωρίς καθόλου να παραγνωρίζουμε τις ευθύνες μας, είναι άδικο να κατηγορούνται τα πανεπιστήμια για παθογένειες και προβλήματα για τα οποία τα ιδρύματα δεν έχουν καίρια ευθύνη. Δεν μπορούμε να μεταθέτουμε στην πανεπιστημιακή κοινότητα το πρόβλημα της εγκληματικότητας και της καταστολής της βίας, όταν άλλοι είναι οι θεσμικά αρμόδιοι» είπε, στην «Κ», ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Πατρών κ. Σταύρος Κουμπιάς.

Υπό κατάληψη

Σύμφωνα με στοιχεία που παρέθεσαν τα πανεπιστήμια στην «Κ», εδώ και χρόνια –ακόμη και 15ετία– εντός των ιδρυμάτων υπάρχουν χώροι που αποτελούν «άβατο» για τις πρυτανικές αρχές και τους πανεπιστημιακούς. Είναι αίθουσες που τελούν υπό κατάληψη από ομάδες ατόμων από τον χώρο των αναρχοαυτόνομων, άτομα που στην πλειονότητα δεν είναι φοιτητές.

Είναι ενδεικτικό ότι στο Πολυτεχνείο Κρήτης ο πρύτανης κ. Ιωακείμ Γρυσπολάκης έχει, όπως ανέφερε στην «Κ», ζητήσει πάμπολλες φορές «επέμβαση της αστυνομίας στο κτίριο της παλαιάς Μεραρχίας, στο κέντρο των Χανίων, το οποίο έχουν καταλάβει εξωπανεπιστημιακά άτομα που έχουν κάνει το κτίριο ορμητήριο για εγκληματικές πράξεις», όπως λέει.

Από την άλλη, υπάρχουν «στέκια» στα οποία η κατάσταση εκτιμάται ότι είναι ελεγχόμενη από τις πρυτανικές αρχές. «Είναι φοιτητές μας και τους γνωρίζουμε», λέει στην «Κ» ο πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Παναγιώτης Τσίρης. «Εχουμε επαφές μαζί τους και μπορούμε έτσι να ξέρουμε τι συμβαίνει», προσθέτει από την πλευρά του στην «Κ» ο πρύτανης του ΕΜΠ κ. Κωνσταντίνος Μουτζούρης. Η ύπαρξη αυτών των «αναρχικών νησίδων» μέσα στα πανεπιστήμια είναι μια πληγή (όπως τα χαρακτήρισε στην «Κ» ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Ιωάννης Παλλήκαρης) στην ομαλή λειτουργία των ιδρυμάτων.

«Ο νόμος πλαίσιο δίνει τη δυνατότητα για αυταπάγγελτη επέμβαση της δημόσιας δύναμης εφόσον υπάρχουν ενδείξεις τέλεσης αυτόφορων κακουργημάτων ή αυτόφωρων εγκλημάτων κατά της ζωής. Στην περίπτωση αυτή δεν χρειάζεται άδεια των ακαδημαϊκών αρχών. Ο νόμος, λοιπόν, μπορεί και πρέπει να εφαρμοστεί. Ως προς τα υπόλοιπα, πρέπει να τονισθεί ότι οι πρυτανικές αρχές πράττουν με βάση τα συμφέροντα του ιδρύματος. Ας κάνουν το ίδιο όλοι...», καταλήγει στην «Κ» ο κ. Κουμπιάς.

Τα πιο γνωστά «στέκια» στα ελληνικά πανεπιστήμια

Πολυτεχνείο. Εντός του ιστορικού χώρου της οδού Πατησίων υπάρχει το κτίριο Πλαστικής Ζωγραφικής. Πριν από μια 15ετία το κτίριο είχε παραχωρηθεί στους φοιτητικούς συλλόγους της Αρχιτεκτονικής. Καθώς οι αριστεριστές είχαν πάντα ισχυρή παρουσία μεταξύ των φοιτητών, ένα τμήμα του κτιρίου έχει μετατραπεί σε«στέκι» μιας ομάδας που αυτοτοποθετείται στον χώρο της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς και των αναρχικών. Στην Πολυτεχνειούπολη στου Ζωγράφου, «υπό χρόνια κατάληψη» τελεί μια αίθουσα που ανήκει στη σχολή των Χημικών Μηχανικών. Ουσιαστικά τη χρησιμοποιούν άτομα τα περισσότερα εκ των οποίων ανήκουν στον χώρο των αναρχικών.

Πανεπιστήμιο Αθηνών. Πηγές του ιδρύματος ανέφεραν στην «Κ » ότι υπάρχουν τρία «στέκια», τα οποία έχουν καταλάβει αναρχοαυτόνομοι που δεν ανήκουν στις γνωστές φοιτητικές παρατάξεις. Το πρώτο βρίσκεται στη Νομική Αθηνών επί της οδού Σίνα, το δεύτερο στο Χημείο επί της οδού Σόλωνος και το τρίτο στην Πανεπιστημιούπολη. Το ίδρυμα γνωρίζει τους καταληψίες και θεωρεί ότι μέσω μιας «διακριτικής εποπτείας» και σε συνεργασία με φίλιες ιδεολογικά παρατάξεις, ελέγχει την δράση τους.

Οικονομικό Αθηνών. Σημαδιακός για την παρακμή του λεγόμενου κτιρίου Βανκβούβερ, επί των οδών Δεριγνύ και Μαυρομματαίων, ήταν ο σεισμός του 1999. Λόγω των ζημιών που υπέστη χαρακτηρίστηκε «κίτρινο» κτίριο και έπαψε να χρησιμοποιείται από το πανεπιστήμιο. Αυτή ήταν η αφορμή για να καταληφθεί αμέσως μετά τον σεισμό από άτομα που αυτοτοποθετούνται στον χώρο των αναρχικών.

Πάντειο. Στο ίδρυμα υπάρχουν δύο «στέκια». Το παλαιότερο, πάνω από μια δεκαετία, βρίσκεται στο «Γυάλινο Κτίριο» εντός του χώρου της ιστορικής Παντείου σχολής. Το «στέκι» ήταν παλαιότερα γραφείο καθηγητή, το οποίο όμως άδειασε. Τελεί υπό κατάληψη από άτομα που αυτοτοποθετούνται στον χώρο της ευρύτερης Αριστεράς. Πληροφορίες αναφέρουν ότι οι καταληψίες δεν μετέχουν στις συλλογικές διαδικασίες των φοιτητών. Δεν συμβαίνει το ίδιο με τα άτομα που έχουν έδρα στο νεότερο «στέκι» το οποίο δημιουργήθηκε αφού έγινε κατάληψη σε μια αίθουσα με ηλεκτρονικούς υπολογιστές στο καινούργιο κτίριο του Παντείου, το οποίο βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το ιστορικό κτίριο (μεσολαβεί ένας πεζόδρομος).

Πανεπιστήμιο Κρήτης. Στο κέντρο του Ηρακλείου εδώ και περίπου μια δεκαετία, καταληψίες έχουν «εγκατασταθεί» σε ένα εξαιρετικό νεοκλασικό κτίριο του πανεπιστημίου, το οποίο ονομάζεται «Ευαγγελισμός». Μετά τόσα χρόνια... απλήρωτων λογαριασμών της ΔΕΗ και της ΕΥΔΑΠ, το κτίριο παραμένει λειτουργικό, καθώς οι καταληψίες παίρνουν ρεύμα και νερό παράνομα. Η κατάληψη έχει προκαλέσει τις έντονες αντιδράσεις των πρυτανικών αρχών αλλά και κατοίκων, ορισμένοι εκ των οποίων έχουν καταθέσει μηνύσεις ζητώντας την παρέμβαση των αρχών. Επικαλούνται το αίσθημα ανασφάλειας που προκαλούν οι φήμες ότι εντός του κτιρίου δεν διοργανώνονται μόνο εκδηλώσεις λόγου (κάθε Παρασκευή), αλλά διακινούνται ναρκωτικά ενώ κατασκευάζονται βόμβες μολότοφ κ.ά. Η Σύγκλητος του ιδρύματος έχει ζητήσει την παρέμβαση των αρχών, όμως, όπως ανέφεραν πηγές της «Κ», η δημοτική αρχή αρνήθηκε με το επιχείρημα ότι «δεν θα έχω τι να κάνω τους αναρχικούς», οι εισαγγελικές αρχές επικαλέστηκαν την έλλειψη δημοσιευμάτων καταδίκης της κατάληψης και άρα πολιτικής στήριξης μιας πιθανής άδειας για επέμβαση, ενώ οι αστυνομικές αρχές υποστήριξαν ότι δεν υπάρχει κεντρική εντολή για επέμβαση.

Πολυτεχνείο Κρήτης. Από τον Ιούνιο του 2004, είκοσι μέτρα από το γραφείο του πρύτανη, εξωπανεπιστημιακοί έχουν καταλάβει στα Χανιά το κτίριο της πρώην Μεραρχίας, όπως ονομάζεται. Μετά την αναστήλωσή του το κτίριο προορίζονταν να στεγάσει τη Σχολή Καλών Τεχνών του ιδρύματος. Μάλιστα, για τον λόγο αυτό δόθηκαν περί τα 700.000 ευρώ. Οι πρυτανικές αρχές έχουν καταγγείλει πάμπολλες φορές ότι το κτίριο αποτελεί ορμητήριο για εγκληματικές πράξεις, καθώς και ότι εκεί γίνεται διακίνηση ναρκωτικών. Για τους λόγους αυτούς έχουν –επίσης πάμπολλες φορές– ζητήσει από τις αρμόδιες αρχές να επέμβουν, αφού άλλωστε το κτίριο δεν λειτούργησε ως χώρος έρευνας και εκπαίδευσης, και άρα δεν καλύπτεται από το πανεπιστημιακό άσυλο. Ομως, επέμβαση των αρμοδίων δεν έχει υπάρξει.

Παρέμβαση Σανιδά για τις καταλήψεις

Παρέμβαση στα δρώμενα των τελευταίων μηνών συνιστά η παραγγελία προκαταρκτικής εξέτασης που ζήτησε απευθυνόμενος προς όλους τους εισαγγελείς Πρωτοδικών ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου κ. Γιώργος Σανιδάς, με ζητούμενο «να διακριβωθεί εάν στη δικαιοδοσία τους υπάρχουν υπό κατάληψη κτίρια του Δημοσίου, πανεπιστήμια ή ακόμα κτίρια στα οποία στεγάζονται Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου».

Σύμφωνα με τη σχετική παραγγελία του ανώτατου εισαγγελέα, οι αρμόδιοι εισαγγελείς καλούνται να διερευνήσουν την ταυτότητα των καταληψιών καθώς και το χρονικό διάστημα για το οποίο συγκεκριμένα οικήματα τελούν υπό κατάληψη. Επιπλέον, ο κ. Σανιδάς ζητεί διευκρινίσεις όσον αφορά τον λόγο ή τους λόγους για τους οποίους οι υπεύθυνοι των κτιρίων δεν έχουν φροντίσει να απομακρύνουν από αυτά τους καταληψίες, όπως άλλωστε ορίζεται από τις ισχύουσες διατάξεις της νομοθεσίας...

Ο κ. Σανιδάς προχωρά ένα βήμα παρακάτω, καθώς ζητεί επιπροσθέτως να διερευνηθεί εάν στα υπό κατάληψη κτίρια διακινούνται ναρκωτικά ή κατασκευάζονται όπλα...

«Είναι αυτονόητο ότι θα πρέπει να επιστήσετε την προσοχή στους υπεύθυνους διαχειριστές των υπό κατάληψη ακινήτων και για ενδεχόμενες δικές τους ποινικές ευθύνες...» καταλήγει ο κ. Σανιδάς.

Και σε βαγόνι του ΟΣΕ

Το βαγόνι του ΟΣΕ που είχε εγκαταστήσει ο Οργανισμός στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο (ΑΠΘ), δίπλα στην Κεντρική Βιβλιοθήκη, με σκοπό να λειτουργήσει ως εκδοτήριο εισιτηρίων για τους φοιτητές, αποτελεί «Στέκι» συγκέντρωσης για φοιτητές και άτομα που κινούνται στον αντιεξουσιαστικό χώρο. Το βαγόνι -ανενεργό ως εκδοτήριο- έχει καταληφθεί εδώ και καιρό και οι καταληψίες αρνούνται να αποχωρήσουν, παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει από την Πρυτανεία.

Πριν από λίγες εβδομάδες, το θέμα της απομάκρυνσης του βαγονιού τέθηκε σε συνεδρίαση της Συγκλήτου, αλλά παρά τις αποφάσεις και τις προτάσεις που κατατέθηκαν, ακόμη και για παρέμβαση της δημόσιας αρχής, δεν έγινε κάτι. Οι Σχολές του ΑΠΘ που έχουν υποστεί τις περισσότερες επιδρομές κουκουλοφόρων κι αγνώστων νεαρών είναι κατά σειρά η Θεολογική, η Πολυτεχνική και το κτίριο της Φυσικομαθηματικής Σχολής.

Μάλιστα, μόλις την περασμένη εβδομάδα τοποθετήθηκαν θωρακισμένες πόρτες ασφαλείας στα δύο μεγάλα αμφιθέατρα της Πολυτεχνικής, που παρέμεναν ανοιχτά μετά τις καταστροφές του περασμένου Δεκεμβρίου.