Στο τελευταίο του βιβλίο Οι μέρες αφηγούνται (εκδόσεις Πάπυρος) αφιερώνει ένα σχόλιο για κάθε ημέρα του χρόνου. Σε αυτά τα 366 μικρά αφηγήματα ο Ουρουγουανός Εδουάρδο Γκαλεάνο, εμβληματική φυσιογνωμία μιας ανυπότακτης διανόησης της Λατινικής Αμερικής, σχολιάζει την Ιστορία, του παρελθόντος και την πρόσφατη, αλλά ανιχνεύει και την ουσία πίσω από μικρά γεγονότα που σηματοδοτούν μεγάλες ανθρώπινες αξίες, όπως όταν οι ποδοσφαιριστές μιας ιταλικής ομάδας κατέβηκαν στο γήπεδο με βαμμένα μαύρα τα πρόσωπά τους για να τονίσουν την αντίθεσή τους στον ρατσισμό.

Ο Γκαλεάνο, γνωστός στη χώρα μας από την τριλογία του Μνήμη της φωτιάς, στην αποκλειστική συνέντευξη που έδωσε στο «Βήμα» με την ευκαιρία της κυκλοφορίας του βιβλίου του στα ελληνικά, εξηγεί γιατί «η Αριστερά είναι το πανεπιστήμιο της Δεξιάς», ποια είναι η σχέση του κινήματος των «Αγανακτισμένων» με τον έρωτα, γιατί πρέπει να μην υπακούσουμε στο παρόν αλλά να επινοήσουμε ένα άλλο μέλλον και ποιες δυναμικές ορίζουν την ανθρώπινη κατάσταση.

Στο βιβλίο σας αναδεικνύεται το μεγαλείο των μικρών καθημερινών γεγονότων και των ανώνυμων ανθρώπων που κάνουν σπουδαίες πράξεις. Η Ιστορία όμως σχεδιάζεται από τους μεγάλους, τους πολιτικούς, τους επιχειρηματίες. Πότε και πώς μπορεί να ανατραπεί αυτή η ιεραρχία;

«Σε όλα μου τα έργα δεν έπαψα να διεκδικώ το μεγαλείο που κρύβεται στα μικρά πράγματα και στους ανώνυμους ανθρώπους, καθώς και να καταγγέλλω το απατηλό μεγαλείο σε καθετί υπερμέγεθες».

Σας τρομάζει η σημερινή κρίση που εξαπλώνεται παντού;

«Η μακρά ιστορική εμπειρία μάς διδάσκει ότι οι κρίσεις είναι πολύ επικίνδυνες διότι συνήθως οδηγούν στον κατατρεγμό κάποιων δήθεν υπευθύνων, εξιλαστήριων θυμάτων που το σύστημα επινοεί για να μη φανεί ότι είναι υπαίτιο».

Λέτε κάπου ότι «η Αριστερά είναι το πανεπιστήμιο της Δεξιάς». Τι έχει μάθει η Δεξιά από την Αριστερά;

«Η Αριστερά είναι το πανεπιστήμιο της Δεξιάς σε περιπτώσεις όπως αυτή του Μέρντοκ, ο οποίος διάβασε Το κεφάλαιο στα νιάτα του και στη συνέχεια, στον αγώνα δρόμου προς την εξουσία, επωφελήθηκε των καπιταλιστών αντιπάλων του, οι οποίοι δεν είχαν διαβάσει παρά μόνο τις Επιλογές του "Reader's Digest"».

Γράφετε ότι «ο ανώτερος θεός ονομαζόταν "λέξη"» θίγοντας την εξαφάνιση των μικρών γλωσσών. Πιστεύετε ότι το Διαδίκτυο θα την εξαφανίσει γρηγορότερα;

«Οι "μηχανές" είναι αθώες. Αλλού είναι το πρόβλημα: όλο και περισσότερο μετατρεπόμαστε σε μηχανές των μηχανών μας, σε εργαλεία των εργαλείων μας. Οι μηχανές που γεννήθηκαν στην υπηρεσία του ανθρώπου τελικά βάζουν τον άνθρωπο στην υπηρεσία τους».

Κάνετε συχνές αναφορές στην Ιστορία και στις διαστρεβλώσεις της. Τελικά ο άνθρωπος διδάσκεται από την Ιστορία ή ισχύει ότι «η Ιστορία μας διδάσκει ότι δεν διδασκόμαστε από αυτήν»;

«Η μνήμη ως ιστορία είναι ένα είδος υπό εξαφάνιση. Θα πρέπει να διεκδικήσουμε και να αναστήσουμε το παρελθόν, όχι όμως για να το επαναλάβουμε, αλλά για να αποφύγουμε να επαναληφθεί. Πρέπει να επινοήσουμε το μέλλον αντί να το αποδεχτούμε, πρέπει να αλλάξουμε το παρόν αντί να υπακούμε σε αυτό».

«Εγώ είμαι ένα άλλο εσύ» λέτε. Θα ήταν ωραίο αν εφαρμοζόταν, αλλά υπάρχουν πια τέτοιες αλτρουιστικές κοινωνίες; Μήπως ζούμε στον αιώνα του ατομισμού;

«Οι πρόγονοί μας επιβίωσαν επειδή ήξεραν να μοιράζονται την τροφή και να αμύνονται όλοι μαζί. Πάντως, το "όλοι είμαστε εσύ" στο βιβλίο μου Οι μέρες αφηγούνται έχει να κάνει με ένα ενθαρρυντικό περιστατικό που συνέβη στο ιταλικό ποδόσφαιρο το 2002. Ολοι οι παίκτες έβαψαν μαύρο το πρόσωπό τους για να σταματήσουν οι ρατσιστικές ύβρεις ορισμένων, ύβρεις όλο και συχνότερες στον αθλητισμό σήμερα».

Αναφέρεστε συχνά σε παραδόσεις, κυρίως των χωρών της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής. Νομίζετε ότι αυτές παίζουν κάποιον ρόλο στις σημερινές, ανεπτυγμένες κοινωνίες;

«Μέσα στις παραδόσεις υπάρχουν πολλοί κόσμοι. Υπάρχουν παραδόσεις που καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα δικαιώματα της φύσης και αυτές δεν αξίζουν τον παραμικρό σεβασμό επειδή και μόνο είναι παραδόσεις».

Επίσης αγαπάτε πολύ, όπως φαίνεται στα κείμενά σας, τους λαϊκούς ηγέτες της Νότιας Αμερικής (Τσάβες κ.ά.). Πιστεύετε ότι οδηγούν τις χώρες τους σε ένα άλλο πρότυπο, διαφορετικό από αυτό των Δυτικοευρωπαίων, ή υποκύπτουν βαθμιαία και αυτοί στους σιδερένιους νόμους της αγοράς;

«Η Λατινική Αμερική ζει σήμερα πολλών ειδών αλλαγές, που φέρνουν στην επιφάνεια δυναμικές πολύ δημιουργικές, οι οποίες έμοιαζαν νεκρές αλλά απλώς κοιμόντουσαν. Θεωρώ ότι αυτές οι δυναμικές είναι πολύ ενθαρρυντικές όταν πηγάζουν από μέσα και από κάτω και δεν τις επιβάλλουν από πάνω και απ' έξω».

Οι Ελληνες θα ήθελαν πολύ να μάθουν τι πιστεύετε για τους Αγανακτισμένους, στους οποίους αναφέρεστε. Θα μπορούσε να μην είναι ένα επικαιρικό και θνησιγενές κίνημα;

«Το κίνημα των Αγανακτισμένων, όπως ο έρωτας, θα είναι απεριόριστο όσο διαρκέσει. Και σίγουρα θα διαρκέσει το ανθρώπινο δικαίωμα να διαλέξουμε ανάμεσα στους αγανακτισμένους και στους ανάξιους».

Αναφέρεστε επίσης στους πολέμους εναντίον των Ινδιάνων παλιότερα, των Αφγανών, των Ιρακινών στα νεότερα χρόνια κτλ. Μερικοί λένε ότι είναι στη φύση του ανθρώπου να πολεμά. Συμφωνείτε; Μπορούμε να ξεφύγουμε από αυτή την κατάρα;

«Ο κόσμος είναι φτιαγμένος για τον πόλεμο. Οι στρατιωτικές δαπάνες - καλλιτεχνικό όνομα για τις εγκληματικές δαπάνες - αποτελούν το ήμισυ των εισοδημάτων του σύγχρονου κόσμου. Ομως αυτή είναι η κατάρα μας, όχι ο προορισμός μας».

Διαβάζοντας το βιβλίο σας αισθάνεται κανείς ότι η λατινοαμερικανική πραγματικότητα παραμένει διαφορετική από τη δυτικοευρωπαϊκή. Αν ναι, σε τι διαφέρει;

«Ολες οι πραγματικότητες είναι διαφορετικές μεταξύ τους και ποικίλλουν. Πάλι καλά... Αλλιώς θα ήμασταν αναγκασμένοι να διαλέξουμε ανάμεσα στο να πεθάνουμε από την πείνα ή να πεθάνουμε από ανία».