Για τα σχολεία...

... όπου δεν αντήχησε κουδούνι. Και όπου δεν θα ξαναντηχήσει ποτέ πια.

Η δυσχερής...

... οικονομική κατάσταση στην οποία βρίσκονται σήμερα οι υπερχρεωμένες χώρες της Ευρώπης είναι τόσο πρωτόγνωρες και απρόβλεπτες που καμιά τους δεν μπορεί να πει «έχουμε ξαναζήσει τέτοια, θα περάσουν κι αυτά». Ομως κάποιες άλλες χώρες μπορούν. Δεν βλάπτει να δούμε πώς τα κατάφεραν αυτές να βγουν από τη «μαύρη τρύπα», πώς συγύρισαν τα οικονομικά τους και πώς τα παιδιά τους βοήθησαν σε αυτό. Η Φινλανδία είναι μια τέτοια χώρα. Στη δεκαετία του 1990, η οικονομία της είχε γίνει θρύψαλα. Η ανεργία της βρισκόταν στα ύψη και η παραγωγή της στα Τάρταρα. Τι έκαναν λοιπόν οι Φινλανδοί; Αύξησαν τις δαπάνες για την παιδεία και έτσι δεν άργησαν να βγουν από την ύφεση, σώζοντας την οικονομία και τη χώρα τους. Σήμερα, οι φινλανδοί μαθητές έχουν τις κορυφαίες επιδόσεις στην Ευρώπη, με δαπάνες 7% για την παιδεία. Οι υπερχρεωμένες χώρες της όχι μονάχα δεν διαθέτουν ούτε τις μισές, αλλά τις κόβουν και αυτές, προχωρώντας σε συγχωνεύσεις και λουκέτα στα σχολεία μικρών κοινοτήτων και χωριών, όπως επισημαίνει ο Τζον Μακένα στην ιρλανδική εφημερίδα «Ιντιπέντεντ». «Δεν θα φτιάξουμε όμως έτσι παιδιά που θα διακρίνονται στη μόρφωση και που θα μπορούν να ξαναστήσουν την οικονομία στα πόδια της», θρηνεί ο αρθρογράφος για τη δική του χώρα. «Θα φτιάξουμε παιδιά β' κατηγορίας και ισόβιους τροφίμους του ταμείου ανεργίας. Κινδυνεύουμε να κάνουμε μια δυσχερή κατάσταση ακόμη χειρότερη, κάνοντας ακριβώς το αντίθετο από εκείνο που έκαναν οι Φινλανδοί».

Τι να κάνουµε;...

... αναρωτιέται ο αρθρογράφος. Και δίνει την απάντηση: να κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε. Να κάνουμε αυτό που έκαναν οι Φινλανδοί, όταν είχαν και αυτοί προβλήματα παρόμοια με τα δικά μας: να επενδύσουμε στα παιδιά μας, επειδή όποια χώρα επενδύει στα παιδιά της, επενδύει στο μέλλον της. Τα παιδιά μας μπορούν να μας βοηθήσουν να βγούμε από τη «μαύρη τρύπα», αλλά μόνο αν τους απλώσουμε και εμείς το χέρι. Από την επιβίωση των μικρών σχολείων εξαρτάται η επιβίωση πολλών μικρών κοινοτήτων και χωριών. Τα σχολεία τους είναι αυτά που δίνουν στους κατοίκους τους ένα σημείο αναφοράς, ένα αίσθημα ταυτότητας. Στις δύσκολες στιγμές τα νιώθουν σαν ένα στήριγμα. Οσο και αν ερημώσουν οι αίθουσες και οι αυλές τους, πάντα θα αντηχούν από το κλάμα ή το γέλιο των παιδιών που έμαθαν γράμματα και αναστήθηκαν εκεί. Και σε αυτά κανείς δεν μπορεί να βάλει μια αγοραία αξία.

Οι χώρες...

... που βάζουν ένα αγοραίο κόστος στην παιδεία, αργά ή γρήγορα θα το πληρώσουν διπλό. Επειδή το όποιο «κέρδος» βάζουν έτσι στον κουμπαρά τους οι κυβερνήσεις στο παρόν, ανοίγει μια χαίνουσα πληγή στο σώμα της χώρας στο μέλλον.