Γεμάτη επιστροφές...

... είναι η ζωή μας. Η βιομηχανία επιστρέφει στο 1950, η ανεργία στο 1960, το βιοτικό επίπεδο στο 1970. Με μια ακόμη επιστροφή, σε χρόνια πολύ πιο σκοτεινά, ισοδυναμεί η απαίτηση της γερμανίδας υπουργού Εργασίας Φον ντερ Λέγεν, επίδοξης διαδόχου της Μέρκελ, να διαρπάζουν οι πλούσιες χώρες του ευρώ τον χρυσό και τις κρατικές περιουσίες των υπερχρεωμένων χωρών του.

Με μια επιστροφή...

... στην Ιστορία, ο Ράιαν Αβεντ δημοσίευσε τις προάλλες στο περιοδικό «Εκόνομιστ» ένα σενάριο στο οποίο παραλληλίζει την Ευρώπη του σήμερα με την Ευρώπη πριν από 80 χρόνια. Σκηνή πρώτη: η ίδρυση μιας νομισματικής ένωσης πανηγυρίζεται ως ορόσημο για την ευρωπαϊκή συνεργασία. (Σήμερα, το ευρώ του Χέλμουτ Κολ. Τότε, η επαναφορά του χρυσού κανόνα, στο πλαίσιο της γαλλογερμανικής προσέγγισης). Σκηνή δεύτερη: συσσώρευση μακροοικονομικών ανισορροπιών μετά την ίδρυση της νομισματικής ένωσης. (Σήμερα, η εισροή κεφαλαίων στις ασθενέστερες χώρες του ευρώ, που χρηματοδότησαν την κατανάλωση με χρέη. Τότε, η χρηματοδοτημένη με χρέη οικονομική άνθηση της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης). Σκηνή τρίτη: ξαφνική διακοπή της ροής κεφαλαίων λόγω παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Οι οικονομίες που αναπτύσσονταν με δανεικά, έμειναν πίσω. (Σήμερα, οι ασθενέστερες χώρες του ευρώ από το 2009. Τότε, η Γερμανία της Βαϊμάρης από το 1929). Σκηνή τέταρτη: απόπειρες να τιθασευτεί η κρίση με μέτρα λιτότητας και πακέτα χρηματοδότησης ώστε να αποφευχθούν χρεοκοπίες και να διατηρηθεί η νομισματική ένωση. (Σήμερα, τα πακέτα διάσωσης που συνοδεύονται από εσωτερικές υποτιμήσεις των μισθών. Τότε, οι πολιτικές λιτότητας του καγκελάριου Μπρούνινγκ). Τις συνέπειες από τις πολιτικές της Ευρώπης του 1930 τις γνωρίζουμε από τα ιστορικά βιβλία. Τις συνέπειες από τις πολιτικές της Ευρώπης του σήμερα δεν τις είδαμε όλες, αφού θα μας ακολουθούν για πολλά χρόνια ακόμη.

Γνωρίζουμε...

... όμως πού κατέληξε αυτό το ιστορικό σενάριο. Οι χώρες που χρωστούσαν χρεοκόπησαν. Οχι μόνο η ναζιστική Γερμανία, αλλά και η Βρετανία και η Γαλλία. Και η νομισματική ένωση διαλύθηκε ατάκτως. Η παγκόσμια οικονομία ξαναστάθηκε στα πόδια της το 1934. Ομως, η δημοκρατία είχε πια καταλυθεί στη Γερμανία. Ποιο είναι το πολιτικό συμπέρασμα από όλα αυτά; Το διατυπώνει ο γερμανός οικονομολόγος Χένρι Κάσπαρ: «Αν οι Ευρωπαίοι θέλουν να επιστρέψουν στα χρόνια που μισούσαν ο ένας τον άλλο, ο καλύτερος τρόπος για να το πετύχουν είναι να μετατρέψουν τις σχέσεις μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών σε σχέσεις δανειστή και οφειλέτη, όπως ακριβώς είχε συμβεί με τις γερμανικές επανορθώσεις που επιβλήθηκαν μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο».

Κάτι τέτοιο...

... συμβαίνει σήμερα με τις μεταρρυθμίσεις που απαιτούν από τις χρεωμένες χώρες για να τις σώσουν. Συναντούν τόσες εσωτερικές αντιδράσεις, που είναι πολιτικά αδύνατον να εφαρμοστούν. Και το χειρότερο, κάποιες από αυτές απαιτούνται ως αντάλλαγμα για δάνεια από δανειστές που δεν είναι ιδιαίτερα αγαπητοί από τους χρεωμένους λαούς. Γι' αυτό, απαιτήσεις σαν της Φον ντερ Λέγεν δεν είναι παρά θρυαλλίδες στα θεμέλια της Ευρώπης.