Πάνω από είκοσι χρόνια φρίκης, πείνας, σφαγών, επιδημιών, άγνοιας, αυθαιρεσιών, βιασμών, θανάτων, βρώμικου χρήματος: ο λόγος που ο πόλεμος διαρκεί τόσον καιρό στη Σομαλία δεν είναι ότι βολεύει για κάποιους λόγους τους Σομαλούς, αλλά ότι αντίπαλες δυνάμεις έχουν συμφέρον να διαρκέσει όσο το δυνατόν περισσότερο.

Η κατασκευή και πώληση όπλων είναι μια δουλειά σαν όλες τις άλλες σε έναν κόσμο όπου η ελευθερία αφορά πρωτίστως τα αγαθά και σπανίως τους ανθρώπους. Οι Σομαλοί ζουν αυτή την πραγματικότητα σε καθημερινή βάση. Ο λαός αυτός είναι κλεισμένος σε μια φυλακή με ανοιχτό ουρανό, από την οποία μόνο οι πιο ευκατάστατοι ή πιο τυχεροί μπορούν να δραπετεύσουν για να πάνε σε μια άλλη φυλακή, από την άλλη πλευρά των συνόρων: στους προσφυγικούς καταυλισμούς της Κένυας, της Υεμένης ή της Αιθιοπίας, όπου οι πολιτικοί «πουλάνε» φιλανθρωπία.

Τα μέσα ενημέρωσης μας δείχνουν κάθε τόσο τη φρίκη αυτών των καταυλισμών, αλλά δεν είναι παρά ο αφρός μιας θάλασσας που κανείς δεν θέλει πια να δει. Τα μέσα ενημέρωσης, οι ανθρωπιστικές οργανώσεις, ο Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών δεν έχουν πλέον πρόσβαση στη Νότια Σομαλία. Μεταδίδουν ειδήσεις που προέρχονται από άλλους. Οι Σεμπάμπ («νεαροί») απαγορεύουν την πρόσβαση του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος στη Νότια Σομαλία όχι από έλλειψη ανθρωπιάς, αλλά για να μπορούν να οργανώνουν τη μεταφορά, αποθήκευση και διανομή της ανθρωπιστικής βοήθειας προς όφελός τους. Το ίδιο έκαναν και οι πολέμαρχοι όταν ήλεγχαν αυτά τα εδάφη.

Γιατί το θερμόμετρο βρίσκεται σήμερα ξαφνικά στο κόκκινο; Με το ερώτημα αυτό συνδέονται πολλά άλλα ερωτήματα. Τι θα απογίνει η Μεταβατική Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση, που απέτυχε πλήρως και η θητεία της έληξε χωρίς να υπάρξει η παραμικρή προοπτική ειρήνευσης στη χώρα; Τι συμβαίνει με τη δύναμη Αταλάντη, που κοστίζει περισσότερο από τα ταμεία για την καταπολέμηση της πείνας; Ποια θα είναι η τύχη της Amisom (της δύναμης δηλαδή που διατηρεί η Αφρικανική Ενωση στη Σομαλία), η οποία είναι παγιδευμένη στο Μογκαντίσιου ανάμεσα στο αεροδρόμιο και στο προεδρικό μέγαρο, σε μια στιγμή που οι αφρικανικές ειρηνευτικές δυνάμεις είναι αναγκαίες σε πολλά σημεία της ηπείρου; Σε τι χρησιμεύουν οι αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις που σταθμεύουν στα σύνορα με την Κένυα και τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη που πετούν διαρκώς πάνω από τη Νότια Σομαλία και κάθε τόσο εκτοξεύουν μερικές βόμβες; Από ποιον εξοπλίζονται σε μόνιμη βάση οι αντιμαχόμενες φατρίες; Γιατί θέλουν να μας κάνουν να πιστέψουμε ότι οι Σεμπάμπ είναι ενωμένοι και συνδέονται με την Αλ Κάιντα; Γιατί η διεθνής κοινότητα δεν επανεξετάζει τα σύνορα που ορίστηκαν αυθαίρετα μετά το τέλος της αποικιοκρατίας;

Σε έναν κόσμο όπου οι ισχυροί οργανώνουν ή διαχειρίζονται τη βία προς όφελός τους, είναι παράδοξο να μην καταλαβαίνουν ότι το ίδιο θέλουν να κάνουν και οι Σομαλοί. Ή οι Αφγανοί. Αν στις ανεπτυγμένες χώρες η διαφθορά και η απληστία αποτελούν ένα «σπορ» των ελίτ, στη Σομαλία σε αυτό το σπορ επιδίδονται οι μάζες.

Ο Μπερνάρ Ζουάν είναι μέλος των Γιατρών του Κόσμου