Μια ψευδής...

... εικόνα για τον εαυτό τους είχε καλλιεργηθεί στους λαούς των υπερχρεωμένων περιφερειακών χωρών της ευρωζώνης πριν από την κρίση. Μάλιστα, οι Ιρλανδοί είχαν πιστέψει πως η χώρα τους ήταν πράγματι μια μικρή «οικονομική τίγρης». Ξόδευαν σαν τρελοί σε εισαγόμενα ευρωπαϊκά αγαθά. Και έμπαιναν στο μάτι των άλλων Ευρωπαίων. Σήμερα συμβαίνει το αντίθετο. Υπομένουν καρτερικά από αυτούς ένα σωρό υποτιμητικά σχόλια. Γάλλοι και γερμανοί φίλοι στέλνουν στον Στίβεν Κινσέλα, καθηγητή των Οικονομικών στο ιρλανδικό Πανεπιστήμιο του Λίμερικ, emails που γράφουν: «Τα γλεντάτε τα λεφτά που σας δώσαμε για να σωθείτε;», «Ακόμη περιμένουμε την ευχαριστήρια κάρτα σας».

Και θα περιμένουν...

... για πολύ ακόμη, λέει ο καθηγητής. Να γιατί. «Ας φανταστούμε δυο χώρες που συναλλάσσονται εμπορικά μεταξύ τους, με διαφορετικό κόστος και με διαφορετικά νομίσματα», εξηγεί. «Η συναλλαγματική ισοτιμία είναι σημαντική, επειδή επηρεάζει τη σχετική τιμή των εισαγόμενων και των εξαγόμενων αγαθών. Oταν το νόμισμα της μιας χώρας ανατιμάται (ανεβαίνει η αξία του σε σχέση με άλλα νομίσματα), τότε τα αγαθά που εξάγει γίνονται πιο ακριβά και τα αγαθά που εισάγει πιο φθηνά (με την υπόθεση πως οι εγχώριες τιμές στις δύο χώρες διατηρούνται σταθερές). Αντιστρόφως, όταν το νόμισμα υποτιμάται, τα εξαγόμενα αγαθά γίνονται φθηνότερα και τα εισαγόμενα ακριβότερα. Τι θα συμβεί, όμως, αν βάλουμε αυτές τις δύο χώρες σε μια νομισματική ένωση με σταθερή ισοτιμία; Το γράφημα (επάνω, πηγή Eurostat) δείχνει τις πραγματικές ευρω-ισοτιμίες σε σχέση με τις εμπορικές συναλλαγές της ευρωζώνης και αποκαλύπτει πόσο είναι υπερτιμημένο ή υποτιμημένο το ευρώ σε κάθε χώρα της. Τι βλέπουμε σε αυτό; Μια κατάρρευση της ιρλανδικής ανταγωνιστικότητας, κυρίως σε σχέση με τη Γερμανία».

Τι σημαίνουν...

... όλα αυτά; Ας υποθέσουμε πως ο ιρλανδός καθηγητής αγόρασε με τα υπερτιμημένα ιρλανδικά ευρώ του το 2009 μια Μερσέντες από τη Γερμανία. Και πως κάποιος Γερμανός τα εισέπραξε και τα χρησιμοποίησε για να αγοράσει μια άλλη Μερσέντες στη Γερμανία. Με την αγορά της ήταν σαν να τσέπωσε 30%, όσο και η διαφορά του υπερτιμημένου ιρλανδικού ευρώ από το γερμανικό το 2009 (η αντίστοιχη διαφορά του υπερτιμημένου ελληνικού ευρώ από το γερμανικό ήταν 16%). Πρόκειται δηλαδή για μια έμμεση αλλά καθαρή μεταβίβαση πλούτου. Και δείχνει το αδιέξοδο που έχουν μπροστά τους οι περιφερειακές χώρες της ευρωζώνης. Καλούνται να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητά τους με μειώσεις μισθών και υφεσιακές πολιτικές. Θα μπορέσουν ποτέ να πλησιάσουν την ανταγωνιστικότητα της Γερμανίας; Πιθανότατα όχι, λέει ο ιρλανδός καθηγητής. Επειδή όσο εκείνες θα κάνουν εσωτερικές υποτιμήσεις, η Γερμανία θα εξακολουθεί να συσσωρεύει εμπορικά πλεονάσματα.

Την επόμενη...

... φορά που θα ακούσουμε λοιπόν μια χώρα του σκληρού ευρωπυρήνα να γκρινιάζει για μια περιφερειακή χώρα, λέει ο Στίβεν Κινσέλα, ας της υπενθυμίσουμε πως της κάνουμε χάρη: επειδή εμείς είμαστε εκείνοι που αγοράζουμε τα αγαθά και τις υπηρεσίες της. Ομως, αυτό δεν είναι υποχρεωτικό να μείνει πάντα έτσι.