Το 1975, ο Βενεζουελανός συνθέτης Χοσέ Αντόνιο Αμπρέου δημιούργησε το «Ελ Σιστέμα». Τριάντα τρία χρόνια μετά, 23 χώρες στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, αλλά και η Βρετανία, θέλουν να μιμηθούν το παράδειγμά του.

Στη Βενεζουέλα, 154 ωδεία ανήκουν στο «Ελ Σιστέμα», το δίκτυο από ορχήστρες παιδιών και νέων που ίδρυσε ο Αμπρέου. Πρόκειται για μια μοναδική στον κόσμο καλλιτεχνική και κοινωνική πρωτοβουλία με στόχο να βοηθηθούν τα φτωχότερα παιδιά να ξεφύγουν από την ανέχεια, να αποκτήσουν ένα σύνολο αξιών χάρη στη μουσική παιδεία και να μυηθούν στην αισθητική- «να εξυψωθεί η ψυχή τους», όπως λέει ο Αμπρέου. Ο κλαρινετίστας Λέναρ Ακόστα είχε φυλακιστεί εννέα φορές για ένοπλη ληστεία και λαθρεμπόριο ναρκωτικών· ο βιολοντσελίστας Μιγκέλ Νίνο ήταν ένα παιδί του δρόμου. Ο Έντικσον Ρουίς εργαζόταν ως χειρώνακτας σε σούπερ μάρκετ πριν μάθει κοντραμπάσο και γίνει στα 17 του, το 2002, το νεαρότερο μέλος της Φιλαρμονικής του Βερολίνου. «Δεν επιδιώκουμε να δημιουργήσουμε τις καλύτερες ορχήστρες, αλλά να εκπαιδεύσουμε όσο το δυνατόν περισσότερα παιδιά», υπογραμμίζει στη γαλλική «Λε Μοντ» ο Εουχένιο Καρένο, διευθυντής ενός από τα ωδεία του «Ελ Σιστέμα». Στο πλαίσιο του δικτύου αυτού, 3.000 δάσκαλοι βρίσκονται στην υπηρεσία 270.000 μαθητών και στις 24 επαρχίες της Βενεζουέλας. Ένα εκατομμύριο παιδιά βγήκαν από το «Ελ Σιστέμα» στα 33 χρόνια της λειτουργίας του. Η συμμετοχή τους σε ορχήστρες τους επέτρεψε να γνωριστούν μεταξύ τους και να αποδείξουν την αξία τους, πρώτα στον εαυτό τους και μετά στους άλλους. Τα πιο προικισμένα συμμετέχουν στην Ορχήστρα Νέων Σιμόν Μπολίβαρ, την οποία διευθύνει ο πιο ταλαντούχος από τους μαθητές του «Ελ Σιστέμα», ο 27χρονος Γκουστάβο Ντουντάμελ, που τον Σεπτέμβριο του 2009 θα αναλάβει τη μουσική διεύθυνση της Φιλαρμονικής Ορχήστρας του Λος Άντζελες.
Ο Αμπρέου- «ο άνθρωπος με την απέραντη ψυχή», κατά τον Ντουντάμελ- γεννήθηκε το 1939 στο Τρουχίλο, στη Δυτική Βενεζουέλα. Στα νιάτα του ήταν οικονομολόγος για να βγάζει το ψωμί του και μουσικός από πάθος. Το 1975, όταν η Βενεζουέλα δεν είχε παρά μόνο δύο ορχήστρες, αποφάσισε «να σπείρει τη μουσική στην εύφορη καρδιά των νέων». Διηύθυνε την πρώτη πρόβα σ΄ ένα πάρκινγκ με οκτώ παιδιά. Την επομένη ήταν 17, μετά 46, μετά 75. Η πρώτη ορχήστρα νέων της Βενεζουέλας είχε γεννηθεί. «Αντιλαμβάνομαι την κοινωνία των πολιτών», εξηγεί σήμερα, «σαν μια ορχήστρα όπου κανείς επιτυγχάνει συλλογικά. Με τη μουσική, το παιδί μαθαίνει να δείχνει αλληλεγγύη, να είναι απαιτητικό. Πλουτίζει πνευματικά και έτσι εξοπλίζεται καλύτερα για να αντιμετωπίσει τους κινδύνους της κοινωνίας και την υλική φτώχεια. Δεν υπάρχει καλύτερη κοινωνική προφύλαξη από τη μουσική. Είναι ένδειξη χαράς και ελπίδας».

 Γιώργος Αγγελόπουλος