Το Εφήμερον...

... είναι ένα έντομο που ολόκληρος ο κύκλος της ζωής του δεν ξεπερνάει τη μια μέρα. Ευχή ή κατάρα; Γιατί άραγε η Αριάν Μνουχίν έδωσε στο βιβλίο της τον τίτλο «Οι εφήμεροι» για να περιγράψει τους ανθρώπους με προσωρινή δουλειά;

Στα σαράντα...

... χρόνια από τον Μάη του ΄68 προσπαθούμε πάλι να θυμηθούμε με νωχελική νοσταλγία τα γεγονότα μιας ιδεαλιστικής νεότητας. Το ίδιο είχαμε κάνει και πριν από δέκα, είκοσι, τριάντα χρόνια, σε κάθε δεκάχρονη επέτειο. Εκείνο όμως που σήμερα μας τραβάει περισσότερο την προσοχή δεν είναι οι επετειακές εκδηλώσεις για μια εξέγερση που έχει πια παλιώσει, αλλά μια νέα εξέγερση που εκδηλώνεται από τους ανθρώπους με εφήμερες και προσωρινές δουλειές και από τους φοιτητές που σπουδάζουν καταδικασμένοι να κάνουν αύριο, μεθαύριο τέτοιες δουλειές. Στη Γαλλία, τη Βρετανία και τη Γερμανία, οι εφήμεροι δηλώνουν πως υπάρχουν, με απεργίες, συγκρούσεις και καταλήψεις. Μια ομοιότητα βρίσκει ανάμεσα στις δύο εξεγέρσεις ο δημοσιογράφος Κριστιάν Σοτέ, ανάμεσα στην έκρηξη της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς και την οργή των καρβουνιάρηδων της σύγχρονης οικονομίας, των πολλών εφήμερων και προσωρινών που ταΐζουν με κάρβουνο τον λέβητα για να ταξιδεύουν οι λίγοι πρώτη θέση: την κατάπληξη. Όπως και πριν από σαράντα χρόνια, η κοινωνία ανακαλύπτει την ύπαρξη αυτών των οργισμένων με κατάπληξη- και καμιά φορά με αγανάκτηση.

Οι θεατές...

... από τη σιγουριά της μόνιμης δουλειάς τους ίσως να σκέφτονται πως εκείνοι που δεν βρίσκουν παρά μονάχα δουλειές του ποδαριού είχαν κάθε ευκαιρία για να κάνουν κάτι καλύτερο στη ζωή τους. Όμως έχουν άδικο. Γιατί η μηχανή που παράγει προσωρινούς εργαζομένους μπορεί μια μέρα να καταπιεί και τους ίδιους. Η προσωρινότητα της εργασίας δεν είναι ένα περιθωριακό φαινόμενο του οικονομικού και κοινωνικού συστήματος στο οποίο ζούμε στις αρχές του 21ου αιώνα. Οι εφήμεροι δεν είναι κάτι εφήμερο, όπως εξηγεί η Αριάν Μνουχίν στο βιβλίο της. Είναι ένας ακρογωνιαίος λίθος του συστήματος, που μέσα σε αυτό οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν το ελεύθερο να ελαχιστοποιούν ολοένα και περισσότερο το κόστος τους και να μεγιστοποιούν τα κέρδη τους. Αναζητούν διαρκώς χώρες με φθηνά ημερομίσθια για να παράγουν τα προϊόντα τους και οι εργαζόμενοι ζουν κάτω από τη μόνιμη απειλή να χάσουν τη δουλειά τους, επειδή οι υποψήφιοι είναι πάντα περισσότεροι από τις θέσεις εργασίας.

Οι προσωρινοί...

... εργαζόμενοι μπορεί να μην είναι παρά έντομα. Αλλά δεν είναι έντομα που ζουν μονάχα μια μέρα. Ζουν και ξαναζούν το μαρτύριό τους από τη μια μέρα στην άλλη συνεχώς, ώσπου να τους πατήσει κάποιο πόδι από πρόθεση ή, ακόμη χειρότερα, από αδιαφορία. Όσο δεν βρισκόμαστε στη θέση τους, μπορούμε να στεκόμαστε μπροστά στην οργή τους με κατάπληξη- και καμιά φορά με αγανάκτηση. Κανείς όμως δεν μπορεί να κοιμάται ήσυχος, όσο ακόμη θα κροταλίζει η μηχανή που παράγει τέτοια έντομα.

Ρ.Βρανάς