Τα τελευταία χρόνια το φαινόμενο της κατάρρευσης των μελισσιών προκάλεσε μεγάλες ανησυχίες, καθώς οι μέλισσες αποτελούν όχι μόνο σημαντικό τμήμα της αγροτικής παραγωγής, αλλά και κρίσιμο κρίκο της βιοποικιλότητας.

Κατάρρευση των μελισσιών συμβαίνει όταν οι μέλισσες χάνουν τον προσανατολισμό τους, αδυνατώντας έτσι να επιστρέψουν στην κυψέλη τους, με αποτέλεσμα να πεθαίνουν. Οι συνέπειες είναι πραγματικά πολύ μεγάλες. Για παράδειγμα, το 10% - 35% των μελισσιών στην Ελλάδα χάνονται σε ετήσια βάση. Οι αιτίες που οδηγούν σε βλάβη το GPS των μελισσών είναι πολλές και δεν έχουν όλες εξιχνιαστεί και συσχετιστεί. Επιστημονικές έρευνες όμως κατέδειξαν την ευθύνη των εντομοκτόνων, που ονομάζονται «νεονικοτινοειδή», για τον αποπροσανατολισμό των μελισσών.

Τι προηγήθηκε

Στις 31 Ιανουαρίου 2013, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι «θα προτείνει διετή απαγόρευση σε ευρωπαϊκό επίπεδο της χρήσης των νεονικοτινοειδών φυτοφαρμάκων σε τρεις καλλιέργειες που προσελκύουν τις μέλισσες». Είχε προηγηθεί επιστολή 85 ευρωβουλευτών (μετά από πρωτοβουλία των ευρωβουλευτών των Πρασίνων) προς τον επίτροπο Υγείας Μποργκ. Και βεβαίως, γνωμάτευση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) στις 16 Ιανουαρίου, σύμφωνα με την οποία τα νεονικοτινοειδή εντομοκτόνα εγκυμονούν «οξύ» κίνδυνο για τις μέλισσες.

Αξίζει βεβαίως να υπογραμμιστεί ότι ήδη η Γερμανία, η Γαλλία, η Σλοβενία και η Ιταλία είχαν προβεί σε απαγορεύσεις χρήσης των νεονικοτινοειδών φυτοφαρμάκων. Στην Ιταλία μάλιστα, μετά από εξαετή απαγόρευση επένδυσης των σπόρων με τα συγκεκριμένα φυτοφάρμακα, καταγράφονται ενδείξεις ανάκαμψης των πληθυσμών των μελισσών.

Μετά το θετικό αυτό βήμα, με την ανακοίνωση της Κομισιόν, αρχίζει η μάχη για να αποφασιστεί απαγόρευση, χωρίς παραθυράκια. Η Επιτροπή επιδιώκει να έχει ληφθεί απόφαση μέσα στους επόμενους δύο μήνες και να ισχύσει η απαγόρευση από τον Ιούλιο φέτος. Προφανώς αναμένεται αντίδραση από το λόμπι της χημικής βιομηχανίας, που είναι ισχυρότατο στις Βρυξέλες, αλλά και σε πολλά κράτη-μέλη.

«Πρέπει να γίνει σαφές ότι το πρόβλημα δεν αφορά μόνο τους μελισσοκόμους, καθώς ο μαζικός θάνατος των μελισσών αποτελεί σήμα κινδύνου για την υγεία ολόκληρου του οικοσυστήματος. Εξάλλου, οι υπηρεσίες που προσφέρουν οι μέλισσες στη γεωργία είναι ύψους 25 δισ. ευρώ και πλέον στην Ε.Ε. Αν χάνονταν οι μέλισσες τόσο θα κόστιζαν οι τεχνικές λύσεις για την επικονίαση», δήλωσε ο ευρωβουλευτής κ. Νίκος Χρυσόγελος.

Κρίσιμο ζήτημα αποτελεί η στάση της χώρας μας. Η Ομοσπονδία Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδας πραγματοποιεί καμπάνια για την απαγόρευση των καταστροφικών εντομοκτόνων στην Ελλάδα. «Περίπου 20.000 συμπολίτες μας ασχολούνται με τη μελισσοκομία, με τη χώρα μας να κατατάσσεται στις πρώτες θέσεις σε παραγωγή μελιού (16.000 τόνοι) στην Ε.Ε. Οι μελισσοκόμοι τα τελευταία χρόνια βιώνουν μαζικές απώλειες των μελισσιών τους, αδυνατώντας, εν μέσω οικονομικής κρίσης, να αποκαταστήσουν τις ζημιές», τονίζει σε ανακοίνωσή του ο ευρωβουλευτής κ. Κρίτων Αρσένης, ζητώντας μάλιστα άμεση παρέμβαση του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης. «Το επιχείρημα των υπηρεσιών του υπουργείου για αδυναμία αντικατάστασης των φυτοφαρμάκων αυτών καταρρίπτεται από το γεγονός ότι μεγάλες αγροτικές χώρες (Γαλλία, Ιταλία) έχουν απαγορεύσει τα νεονικοτινοειδή», υπογραμμίζει.

Για να μη χάνουν οι μέλισσες τον προσανατολισμό τους είναι απαραίτητο να μην τον χάσουμε και εμείς...