Τα υφαντά της Κρήτης είναι υψηλής αισθητικής και άρτιας τεχνικής και πρέπει να βρουν τη θέση τους στην Ιστορία και στην αγορά του κόσμου.

Είναι αξιοσημείωτο ότι το υφαντό της Κρήτης είναι πάντα αναγνωρίσιμο, έχει δηλαδή τη δική του ταυτότητα. Μπορεί να είναι κάλυμμα κλίνης, πατανία, καναπελίκι, σερτζανές, μπάντα, σακί, βούργια, τραπεζομάντιλο, ένδυμα αλλά πάντα έχει μια χαρακτηριστική αισθητική. Η αρμονία των χρωμάτων, το περίτεχνο των σχεδίων, οι συμμετρίες, η πρωτοτυπία των επαναληπτικών αυτόνομων θεμάτων, η ποικιλία των μοτίβων όλα προδίδουν την εθνογραφική ταυτότητας της Κρήτης. Υφαντά μάλλινα, μπαμπακερά, μεταξωτά, λινά, όλα χαρακτηρίζονται από μια ιδιαίτερη φροντίδα στη μαγική διαδικασία της προετοιμασίας και της δημιουργίας τους.

Τα κρητικά υφαντά μπορεί να έχουν κριθεί από το χρόνο και από την αλλαγή της χρήσης τους, αλλά παραμένουν μίας μοναδικής αισθητικής, αυτής που δημιουργεί η ιδιαίτερη ψυχοσύνθεση της γυναίκας της Κρήτης με την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά που κληρονόμησε, τίμησε και διέδωσε.

Επίσης, η άρτια κατασκευή τους από πλευράς τεχνικής, με τους πολύπλοκους τρόπους ύφανσης, αλλά και με την επιτηδειότητα και νοικοκυροσύνη των κρητικών υφάντρων τα έκανε ακόμη πιο μοναδικά και περιζήτητα.

Ήδη από το τέλος του 19ου αιώνα υπήρχαν συλλογές κρητικών υφαντών που στη συνέχεια ταξίδεψαν και σήμερα κοσμούν τα Εθνογραφικά Μουσεία της Δυτικής Ευρώπης αλλά και της Αμερικής. Αρκετά νωρίς, οι λαογράφοι και εθνολόγοι στράφηκαν στα κρητικά υφαντά, εξύμνησαν τις ιδιαιτερότητές τους, την ομορφιά, την ποικιλία και βέβαια την αξία τους στην καλλιτεχνική χειροτεχνία.

Τα τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει και στον χώρο της μόδας μια στροφή προς την αισθητική της παραδοσιακής τέχνης και γενικότερα μια διαφορετική θεώρηση σε ότι αφορά στον παραδοσιακό λαϊκό πολιτισμό. Μεγάλοι οίκοι μόδας, αλλά και νέοι σχεδιαστές απ’ όλο τον κόσμο αναζητούν την πρωτότυπη αισθητική των υφαντών, εμπνέονται και δημιουργούν νέα χρηστικά μοντέλα μόδας. Σ’ αυτό το σημείο σημαίνοντα ρόλο έχει και το κρητικό υφαντό που το περιμένει μια καινούργια μέρα, γιατί η υψηλή αισθητική του έχει το έχει καθιερώσει στα αριστουργήματα της λαϊκής τέχνης και έχει διαδοθεί στον κόσμο.

Στόχος είναι, μέσα από τις δράσεις της Αποστολής Πηνελόπη Gandhi, με τη συμμετοχή των υφαντριών να αναδειχθεί περισσότερο το Κρητικό υφαντό, ώστε να βρει τη θέση του στην ιστορία της τέχνης. Παράλληλα, να συζητηθεί, να αναζητηθούν νέοι προβληματισμοί, να παρουσιαστούν νέες ερμηνείες, γιατί μια τέτοιου είδους συλλογική και οργανωμένη ανταλλαγή απόψεων θα αποτελέσει και ένα σημείο αναφοράς στην επανεκτίμηση της υφαντικής τέχνης της Κρήτης.

Bαρβάρα Τερζάκη Παλλήκαρη